‘Ze pakken zelfs de regen van ons af’

De film También la Lluvia (‘Zelfs de regen’) speelt zich af in Cochabamba, Bolivia, ten tijde van de ‘Wateroorlog’ in 2000. Arme boeren verzetten zich tegen grote multinationals die met veel geweld de zelf gegraven waterputten afsluiten en de boeren dwingen tot het betalen voor water. De titel verwijst naar een leus die de betogers gebruiken; ‘Ze stelen en verkopen alles, ze pakken zelfs de regen van ons af.’
5 juni 2011

Door Mylene Bolder

In deze roerige tijd arriveert een Spaanse filmploeg om een film te maken over Christoffel Columbus en zijn ontmoeting met de inheemse bevolking van de ‘Nieuwe Wereld’. De openingsscène zet meteen de toon. De Spaanse filmploeg heeft een open auditie georganiseerd en honderden Boliviaanse boeren komen hier op af in de hoop gekozen te worden als figurant.

Wanneer de filmploeg de mensen wegstuurt, ontstaat er een opstootje. Een jongeman, Daniel, staat erop dat hij en zijn dochter auditie mogen doen, ze staan al uren te wachten. De regisseur, Sebastian, stemt in en de herrieschopper krijgt uiteindelijk ook de toepasselijke rol als leider van de opstandelingen tegen Columbus.

Sebastian heeft ambitieuze plannen en wil een kritische film maken over de manier waarop de Spanjaarden de ‘Nieuwe Wereld’ veroverden. De film die hij maakt, die ook te zien is ín de film, bevat pijnlijke en confronterende scènes over het geweld tussen de Spanjaarden en de rebellerende Indianen destijds.

Deze twee verhalen die in También la Lluvia door elkaar lopen zijn op meesterlijke wijze verweven. Aan de ene kant levert de Spaanse filmploeg kritiek op Columbus door te laten zien hoe de inheemse bevolking werd uitgebuit, vernederd en vermoord. Aan de andere kant lijken zij zelf geen haar beter te zijn. Zo hebben ze bewust ervoor gekozen de film op te nemen in Bolivia, het armste land van Zuid-Amerika. Onder elkaar scheppen ze op hoe geweldig het is dat de figuranten in Bolivia maar 2 dollar per dag kosten en hoe makkelijk je ze kunt gebruiken voor het zware werk.

De thema’s die in de film aan bod komen zijn gebaseerd op echte gebeurtenissen. De huidige Boliviaanse president Evo Morales werd na de ‘Wateroorlog’ in Cochabamba met grote meerderheid verkozen tot de eerste inheemse president ooit. Dit had alles te maken met het massale verzet tegen de neoliberale presidenten en de economische neergang. In 2008 nog bevond Bolivia zich op het randje van een burgeroorlog, toen de heersende klasse de olie- en gasvoorraden, die in 2006 waren genationaliseerd onder Morales, wilde terugbrengen in private handen. Dit leidde tot harde confrontaties met de Bolivianen, die juist vonden dat de hervormingen van Morales niet ver genoeg gingen.

Ondanks deze onrust werd Morales met een overweldigende meerderheid in 2009 herkozen voor zijn tweede termijn. Bolivia laat daarmee zien dat het niet alleen een van de armste, maar ook een van de meest strijdbare landen van Zuid-Amerika is.

Het mooie aan También la Lluvia is dat al deze bijzondere aspecten aan bod komen. Daniel, de hoofdrolspeler in de film over Columbus, is ook de leider van de protesten. Door deze betrokkenheid komt er binnen de filmploeg een discussie op gang over wat er voorgaat: de film of de werkelijkheid?

Helaas krijgt de film toch een clichématig Hollywood-einde. Waar voor mij de nadruk zou mogen liggen op de rol van de Bolivianen in het verzet, ligt deze aan het einde toch vooral op een juiste keuze van de blanke producer. Dat doet echter geen afbreuk aan de algemene indruk die de film achterlaat, met de overweldigende scènes van de gevechten op straat en de, realistisch in beeld gebrachte, pijnlijke tegenstellingen en overeenkomsten tussen de geschiedenis en het heden.