Yuba Zalen: ‘In Marokko ligt alle macht bij een kleine groep machthebbers’
Waar staat de 20-februaribeweging voor?
Op 20 februari vorig jaar kwamen mensen in heel Marokko massaal in opstand tegen armoede, corruptie en onderdrukking. Inmiddels zijn er wekelijks demonstraties.
Eerst in heel Marokko en nu vooral in het Rifgebied in Noord-Marokko waar de meerderheid van de bevolking Amazigh is. Eerdere opstanden van Riffijnen, zoals Berbers in Noord- Marokko ook wel genoemd worden, werden door de machthebbers met veel bloedvergieten neergeslagen – in 1926, 1958 en opnieuw in 1984.
De beweging is geïnspireerd door de protesten in onder andere Tunesië en Egypte, en stelt twintig eisen. Ze wil onder andere meer democratie, een scheiding van machten en de berechting van corrupte hoge ambtenaren.
Ik vind dat een sterk punt. Het afzetten van kopstukken, zoals bij Mubarak gebeurde, is namelijk niet genoeg. Er is een institutionele verandering nodig.
Vanaf het begin treedt de politie ook zeer grof op. Meerdere mensen zijn al door politiegeweld omgekomen. In Al-Hoceima, Noord-Marokko, werden na een protest de verkoolde lichamen van vijf jongeren aangetroffen. De autoriteiten ontkennen elke betrokkenheid, maar inwoners verklaren het tegendeel.
Hoe raakte je betrokken?
Ik was op doorreis en zag een solidariteitsdemonstratie ontstaan in Imzouren, vlakbij Al-Hoceima. Zo’n honderd mensen protesteerden vreedzaam tegen het militair ingrijpen in een naburige stad.
Jongeren en ouderen die vreedzaam op de grond zaten werden door agenten geïntimideerd, geslagen en geschopt. Ze werden politiebusjes in gesleept, waar ze weer geslagen werden. Dat deden ze ook bij mij, terwijl ik niet direct bij het protest betrokken was. Ik stond op een afstand foto’s te maken.
De agenten gebruikten Arabische scheldwoorden voor de gearresteerde Berbers. Ze noemden ons ‘wilden’ en stampten op onze voeten – waarschijnlijk omdat de blauwe plekken daar niet opvallen.
Op het bureau kreeg ik klappen in mijn gezicht. Ik probeerde mijn hoofd te beschermen. ‘Dat is niet nodig’, zei een andere agent, ‘ik zal je niet slaan.’ Maar zodra ik mijn dekking liet zakken, gaf hij alsnog een dreun. We werden opgesloten in een cel waar opgedroogde bloedspatten op de muur zaten.
Arrestanten werden gedwongen om de processen-verbaal te tekenen?
Dat klopt, terwijl sommigen de verklaring niet eens konden lezen. Een paar waren analfabeet en bij anderen werd de tekst afgedekt. Ik zou vandalistisch zijn geweest, volgens de agent die me verhoorde. Toen ik zei dat ik slechts foto’s had genomen, maakte de agent ervan dat ik stenen had gegooid.
Hij wilde dat ik het proces-verbaal tekende. Bijna had ik daaraan toegegeven, maar contact met de buitenwereld gaf me moed. Mijn oom belde naar het bureau en zei dat hij eten zou brengen, maar ook dat ik niets moest tekenen. Hij had een advocaat voor me geregeld. Bij het woord ‘advocaat’ trok de agent mijn mobieltje van mijn oor en hing op.
De rechter had weinig oren naar de verhalen van de arrestanten en veroordeelde sommigen ondanks de felle kritiek over de gang van zaken en de valse aantijgingen. De rechtspraak in Marokko is geheel niet onafhankelijk. In feite ligt alle macht – politieke, militaire, religieuze en juridische macht – bij een kleine groep machthebbers.
Wat hebben de protesten opgeleverd?
Dankzij de grootschalige protesten in Marokko en de revoluties in andere landen werd een nieuwe grondwet afgedwongen. Maar toen die in stemming werd gebracht, werd het referendum in heel Marokko geboycot. Men vond het een ondemocratische farce. De koning bepaalde namelijk wie de leden werden van de nieuwe grondwettelijke commissie.
Zijn adviseur heeft vervolgens het concept eigenhandig nog eens aangepast. Er was alleen maar regeringspropaganda vóór de grondwet, en de verkiezingen zijn er in een hoog tempo doorheen gejaagd om de vaart uit de beweging te halen. De opkomst zou 73 procent zijn, en 98,5 procent daarvan zou ‘ja’ gestemd hebben. Niemand vertrouwt dat.
Het referendum moest de beweging breken, maar de protesten hielden niet op. In andere landen waren ook solidariteitsacties.
In Nederland hebben sympathisanten een sit-in gehouden bij de Marokkaanse ambassade in Den Haag en waren er andere demonstraties in Rotterdam, Utrecht en Amsterdam. Onlangs hielden ook sympathisanten in Den Helder een demonstratie tegen Nederlandse wapenhandel met het regime. Ik denk dat mijn arrestatie heeft bijgedragen aan verhoogde aandacht hiervoor. Toch vind ik het opvallend dat politiek rechts zich zo stil hield in Nederland.
De Marokkaanse regering probeert de beweging in diskrediet te brengen door leugens te verspreiden over de motieven van de activisten. Gelukkig heeft de 20-februaribeweging aangetoond dat het een legitieme beweging is met legitieme eisen.
- Wil je reageren op dit artikel? Stuur ons een mail.
- Met socialisme.nu en De Socialist proberen we socialistische ideeën toegankelijk te maken voor iedereen. Om dit te blijven doen kunnen we alle hulp gebruiken. Wil jij ons ook steunen? Neem dan een abonnement op De Socialist of word donateur: vul hier het formulier in.