Wij betalen voor hun herstel
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kromp de Nederlandse economie het afgelopen jaar met 0,8 procent. Daar staat tegenover dat het laatste kwartaal van 2013 een groei van 0,7 procent liet zien ten opzichte van het kwartaal ervoor. De Europese Commissie verwacht voor 2014 zelfs een groei van 1,5 procent.
Het herstel van de Nederlandse economie is vooral het gevolg van de stijgende export. Volgens ABN Amro stijgt deze in 2014 met 4,4 procent, terwijl de binnenlandse consumptie ondertussen blijft dalen. Dit komt door de ‘verbeterde concurrentiekracht’ van Nederlandse bedrijven. In de praktijk betekent het dat ze hetzelfde werk met minder mensen doen. Wanneer bedrijven in andere landen hetzelfde gaan doen, verdwijnt het voordeel en zal de export weer dalen.
Bovendien is er op wereldschaal sprake van een hele andere tendens. De economische groei begint inmiddels ook te stagneren in landen die het tot voor kort nog goed deden. De groei van de Japanse economie, qua omvang de derde van de wereld, daalde het laatste kwartaal naar 0,3 procent. In Brazilië was er de afgelopen twee kwartalen zelfs sprake van een krimp van 0,2 procent. Het is waarschijnlijk dat deze trend zich doorzet. Met alle gevolgen voor de Nederlandse export van dien.
Ondertussen merken de meeste mensen vrijwel niets van het prille herstel. De werkloosheid bedraagt op dit moment 8,6 procent. Volgens de arbeidsmarktprognose van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) verdwijnen er in 2014 maar liefst 66 duizend banen, waarvan iets meer dan de helft in de collectieve sector. Uit een rapport van ABN Amro blijkt zelfs dat door de stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd hier tot aan 2024 weinig verandering in komt.
Voor het komende jaar wordt er wel een koopkrachtstijging verwacht voor de meeste werkende mensen. Maar het is zeer waarschijnlijk dat, wanneer het herstel niet doorzet en de verkiezingen achter de rug zijn, een nieuwe bezuinigingsronde wordt aangekondigd. De woorden van VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra tijdens het eerste verkiezingsdebat spreken boekdelen: ‘Barre tijden vragen om barre maatregelen.’
Maar terwijl de wereldeconomie stagneert, zijn het voor een klein deel van de wereldbevolking helemaal geen barre tijden. Henderson Global Investors berekende dat aandeelhouders afgelopen jaar wereld een recordbedrag van 750 miljard euro aan dividend ontvingen. Dat is maar liefst 43,2 procent meer dan aan het begin van de crisis.
Het laat zien dat er helemaal geen tekort aan geld is. Maar bedrijven geven het geld liever weg aan hun aandeelhouders dan dat ze het investeren. Het laat zien dat de lage winstgevendheid die ten grondslag ligt aan de crisis nog altijd niet is opgelost.