Werkende mensen winnen niets bij Europese militarisering
Begin maart lanceerde de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, het project ‘ReArm Europe’. De Europese Unie wil hiermee maar liefst 800 miljard euro mobiliseren voor nieuwe investeringen in wapentuig. Onder druk van publieke verontwaardiging in Spanje en Italië is het bewapeningsproject ondertussen omgedoopt naar het eufemistische ‘Readiness 2030’.
Alle lidstaten worden aangemoedigd hun militaire uitgaven met 1,5 procent van het BBP te verhogen, zelfs als dit betekent dat hun begrotingstekorten groter worden dan 3 procent. Dit staat in schril contrast met de opstelling van de EU ten tijde van de financiële crisis vijftien jaar geleden. Landen als Griekenland en Ierland werden toen gedwongen om publieke voorzieningen af te breken om maar binnen de begrotingsgrenzen te blijven.
Onafhankelijkheid
De ‘strategische autonomie’ van de EU op het wereldtoneel is een langgekoesterde wens van de Franse president Emmanuel Macron, maar wordt nu ook gedeeld door de winnaar van de Duitse verkiezingen, christendemocraat Friedrich Merz. Hiermee doen Europese staten precies wat Trump en NAVO-baas Mark Rutte willen: de militaire uitgaven in versneld tempo opschroeven.
Europese staten zouden hiermee geleidelijk de rol van de VS binnen de NAVO willen vervangen, maar er is vooralsnog geen signaal dat Trump hieruit wil vertrekken. Voor de EU-staten is de militaire struc tuur van de NAVO nog steeds heilig. ‘Het doet veel van het werk dat je helemaal opnieuw zou moeten doen als je een ander soort structuur alleen voor Europese leden zou opzetten’, stelde een onderzoeker van de Britse denktank Chatham House.
Europese staten mogen dan verenigd zijn in de EU, zij blijven ook met elkaar in concurrentie. Dat wordt onderstreept door het nationalistische verzet in Nederland en Duitsland tegen de eurobonds. Partijen zoals NSC, PVV en BBB zijn groot voorstander van bewapening, maar willen alleen voorkomen dat Nederland indirect bijdraagt aan de bewapening van andere lidstaten.
En Rusland dan?
Europese regeringsleiders gebruiken de Russische agressie als excuus voor de ongekende bewapening. Rusland viel in 2022 Oekraïne binnen, voert structureel aanvallen uit op burgerdoelen en is bezig met een brute zuivering in de bezette gebieden.
Als Internationale Socialisten hebben we ons dan ook niet verzet tegen wapenleveranties zodat de Oekraïense bevolking zich kan verdedigen tegen imperialistische agressie. Daarbij hebben we ook altijd gewaarschuwd voor de eigen agenda van het Westen.
Nu de extreemrechtse leiders Vladimir Poetin en Donald Trump Oekraïne opdelen in invloedssferen, proberen Europese regeringsleiders een tot de tanden toe bewapende EU neer te zetten als ‘progressief’ alternatief. In Nederland maakt niet alleen GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans zich hier hard voor, maar sinds kort ook de Partij voor de Dieren. Maar er zijn belangrijke redenen om ons als links te verzetten tegen dit gevaarlijke narratief.
1. De EU is geen vredesmacht
De EU wordt vaak gezien als project voor vrede en veiligheid, maar het gebrek aan oorlog op het continent was een voorwaarde voor imperialistische avonturen daarbuiten. Zo bleven Franse legers na de onafhankelijkheid gestationeerd in Afrikaanse landen en vermoordde de Nederlandse staat als onderdeel van de ‘coalition of the willing’ zeventig burgers in Hawija, Irak.
Bovendien houden Europese landen Israël binnen internationale instituties structureel de hand boven het hoofd. Duitsland is na de VS de grootste wapenexporteur naar Israël. En de dag na zijn verkiezingsoverwinning nodigde Merz de door het Internationaal Strafhof gezochte oorlogsmisdadiger Benjamin Netanyahu uit voor een staatsbezoek. De Europese grenzen zijn al compleet gemilitariseerd en de dodelijkste ter wereld.
2. Militaire uitgaven van de EU zijn al groter dan die van Rusland
Het beeld dat de EU weinig uitgeeft aan wapens klopt niet. Uit de ‘defensie-vergelijker’ van de NOS blijkt bijvoorbeeld dat Europese NAVOlanden op land, zee en lucht al veel meer materieel hebben dan Rusland. Ook zijn er in de EU in totaal een half miljoen meer betaalde militairen. De totale defensiebegroting van Europese staten in 2024, ter waarde van 457 miljard dollar, is meer dan drie keer zo groot als die van Rusland, 146 miljard dollar. In Nederland stegen de militaire uitgaven van 8 miljard euro per jaar in 2014 naar 22 miljard euro in 2025.
Staat Oekraïne tegenover een vijand die veel sterker is dan het zelf is, de verhoudingen tussen Rusland en de EU zijn omgekeerd. De totale economie van de EU is negen keer zo groot als die van Rusland. Poetin is misschien oorlogszuchtig, maar niet kortzichtig.
3. Geld moet uitgegeven worden aan publieke voorzieningen
Karl Marx en Friedrich Engels schreven in Het communistisch manifest al dat het de opdracht is van socialisten om de van ‘nationaliteit onafhankelijke belangen van het proletariaat hoog [te] houden en doen gelden’. Dit betekent dat we ons moeten verzetten tegen het argument van militarisering als antwoord op werkloosheid, zoals bij VDL Nedcar in Born.
De honderden miljarden euro’s die er in de EU nu opeens wel blijken te zijn voor massamoord en vernietiging, zouden ingezet moeten worden om publieke voorzieningen op te bouwen. We hebben een groot investeringsplan nodig om onderwijs en openbaar vervoer te verbeteren, gezondheidszorg te nationaliseren en voor betaalbare woningen te zorgen voor iedereen.
Laat de oorlogstrom hier niet de aandacht van afleiden.
Foto: Bij het bombardement van Hawija door Nederlandse F-16’s kwamen zeventig Irakese burgers om (foto: Iraqi Revolution).