Weg met Fort Europa – voor een menselijk asielbeleid!

Haroon tijdens het aanbieden van een petitie bij de Tweede Kamer (Foto: Paula Wielders).
Het Europese vluchtelingenbeleid neemt steeds monsterlijker vormen aan. ‘Deportatie, opsluiten en buitenhouden’ is de lijn van de Europese gevestigde politiek. Reden te meer voor links om te bouwen aan netwerken van solidariteit met vluchtelingen en verzet.
1 december 2017

Door Ewout van den Berg

Meer dan vierhonderd mensen gingen half november de straat op in Maastricht onder de leus ‘Houd Haroon hier’. In enkele weken werden 18.000 handtekeningen opgehaald en dwong de gemeenteraad van Maastricht de burgemeester om stelling te nemen tegen de deportatie van de 18-jarige Afghaanse jongen en zijn gezin. Hij is uitgegroeid tot een symbool van het onmenselijke asielbeleid.

In Afghanistan overleefde Haroon een ontvoeringspoging door de Taliban. Hij en zijn familie zijn bij terugkeer hun leven niet zeker. En zoals Haroon zijn er duizenden. Volgens de Global Peace Index is Afghanistan het op één na meest onveilige land ter wereld. In het rapport Forced back to Danger beschrijft Amnesty International de gevaren waar mensen die terugkeren aan worden blootgesteld zoals bomaanslagen, marteling of ontvoering en roept zij op om uitzettingen op te schorten.

Het kabinet ziet een jaar na het sluiten van de EU-deal met het Afghaanse regime hier geen reden voor. Tijdens de inhoudelijke behandeling in de Tweede Kamer eind november werd gesteld dat deportaties gewoon door kunnen gaan. Er worden wel uitzonderingen gemaakt voor bijvoorbeeld christenen, journalisten en lhbt’ers: alsof bomaanslagen alleen deze groepen treffen! Een nieuw ambtsbericht volgt pas in 2018.

In plaats van het aantal landen waar mensen naartoe uitgezet kunnen worden te beperken, wordt het aantal alleen maar uitgebreid. In Duitsland pleit het CDU/CSU van Angela ‘Wir schaffen das’ Merkel ondertussen zelfs voor deportaties naar Syrië, het onveiligste land ter wereld. Alsof een gebrek aan burgeroorlog leven onder een brute massamoordenaar als Assad opeens wél dragelijk maakt.

Fort Europa

Enerzijds doen gevestigde politici in de EU alles om vluchtelingen te kunnen uitzetten. Anderzijds worden de maatregelen om vluchtelingen aan de grenzen van de EU op te sluiten of buiten te houden steeds extremer. Vluchtelingen die zich in Griekenland registreren zouden worden verdeeld over Europese staten. Van de 160.000 beloofde opnames, zijn nog geen dertigduizend ook daadwerkelijk naar andere landen gebracht.

Het grootste kamp op Lesbos, Moria, zit overvol. Oorspronkelijk ingericht op 2000 vluchtelingen, moeten hier met de winter in aantocht zeker 6000 vluchtelingen zien te overleven. Spyros Galinos, burgemeester van Lesbos stelt: ‘We verzetten ons ten diepste tegen het beleid dat Lesbos en andere grensgebieden verandert in concentratiekampen waar elke menselijke waardigheid wordt ontkend.’

Deze waardigheid is ook ver te zoeken in Libië. Begin 2017 sloot de EU een deal met één van de drie in Libië dominante regimes waarin ze zich committeert aan het onderscheppen en opsluiten van vluchtelingen op weg naar de EU. Meer dan 20.000 mensen zitten daar op het moment gevangen. Tot zover het internationale recht om asiel aan te kunnen vragen in de EU.

Beelden van de verschrikkelijke omstandigheden in concentratiekampen in het Noord-Afrikaanse land verspreidden zich afgelopen maand via sociale media. CNN toonde beelden waarop zwarte vluchtelingen werden verhandeld. Dit bevestigde verhalen die de VN rapporteerde vanaf begin 2017, als ooggetuigenverslagen van terugkerende vluchtelingen. Binnen no time werden er in november door heel Europa protesten georganiseerd vanuit de Afrikaanse diaspora tegen deze door de EU aangemoedigde vorm van ontmenselijking.

Perspectief

Dit Europese vluchtelingenbeleid laat geen twijfel bestaan over de hypocrisie van de gevestigde politiek en het karakter van de Europese Unie. Enerzijds worden grenzen geslecht voor het kapitaal: door markten open te breken, belastingontwijking te faciliteren en grondstoffen te roven. Anderzijds worden er muren gebouwd om mensen die vluchten voor armoede, (Westerse) bommen of onderdrukking tegen te houden.

De gevestigde politiek – van de PvdA, tot de ChristenUnie en VVD – hoopt met dit onmenselijke asielbeleid extreem-rechts de wind uit de zeilen te nemen. Maar hiermee legitimeert en versterkt ze enkel het racisme en nationalisme van types als Baudet en Wilders. Wapenhandelaar en Pegida-voorman Edwin Wagensveld ging in de zomer van 2016 zelfs naar Bulgarije om de grenzen van de EU te ‘bewaken’ tegen migranten.

Voor links ligt er dan ook een belangrijke taak om zij aan zij te staan met vluchtelingen in hun strijd voor een menselijk asielbeleid. We moeten brede coalities bouwen waarin uiteenlopende organisaties, partijen en netwerken een rol kunnen spelen. Het gaat erom dat we samen vechten voor individuele gevallen, zoals het gezin van Haroon, èn tegelijkertijd laten zien dat dit voor alle vluchtelingen is.

Die solidariteitsbeweging met vluchtelingen kan een belangrijke manier zijn om netwerken te bouwen op links. Het is goed nieuws dat meer gematigde krachten zich nu ook beginnen uit te spreken. Dit moeten we aangrijpen om de acties te verbreden zonder onze onderlinge meningsverschillen te verbloemen.

De strijd tegen deportaties en in solidariteit met de vluchtelingen aan de grenzen van Europa kan zo een opening bieden richting een radicaal ander Europa. Een Europa waarin vluchtelingen niet meer worden gebruikt als bliksemafleider voor bezuinigingen of kadootjes aan de bedrijven, maar welkom worden geheten.