Weer een dag scholierenacties

De scholierenacties zijn vandaag in volle hevigheid doorgegaan. De versoepeling van de 1040-urennorm die staatssecretaris Van Bijsterveldt afgelopen nacht aankondigde, duidelijk onder druk van vorige en op handen zijnde acties, was voor veel scholieren geen reden om nu te stoppen. Ook de oproep van het Landelijke Aktie Komitee Scholieren (LAKS) om op het kamerdebat te wachten en gewoon naar school te gaan, legden zij naast zich neer.

Niet gek ook: de actie richtte zich vanaf het begin tegen die te zware 1040-urennorm zelf, niet alleen tegen de invulling ervan. Aan de eis van het LAKS – 960 uren gemiddeld – is nog niet voldaan. Het feit dat de versoepeling is aangekondigd, laat zien dat de regering wel degelijk in bewegig te krijgen is. Nog meer beweging op gang brengen om de 1040-uur te verslaan is logisch en terecht.

Meer beweging kwam er. Een greep: in Apeldoorn honderden, misschien een paar duizend scholieren op de been, in de binnenstad en bij het station. In Leeuwarden, maar ook in het Friese dorp Buitenpost, betoogden scholieren. Vrij kleine aantallen stakers in grote Brabantse steden als Den Bosch en Tilburg, opvallend grote groepen actievoerders juist in kleinere plaatsen als Waalwijk en Veghel. Demonstraties onder meer in Rotterdam, Leiden, Haarlem, Terneuzen, Goes, Nijmegen, Panningen, Hilversum, Eindhoven, Amersfoort, Gouda, Alphen, Breda, Oosterhout, en Middelburg.

De acties in die laatste stad vielen op door hun goed georganiseerde karakter. In die stad was vorige week vrijdag de politie tekeer gegaan met knuppels tegen scholieren die al aan het lopen waren in de door de politie aangewezen richting. De beelden daarvan leidden tot veel terechte woede, en vandaag maakte de burgemeester al excuses en erkende dat ‘in een aantal situaties teveel geweld is gebruikt.’

Vandaag demonstreerden honderden scholieren opnieuw. Een van hen sprak de actievoerders toe en zei: “Door de rellen van afgelopen vrijdag kreeg onze boodschap niet genoeg aandacht. Daarom zijn we vandaag de straat op gegaan. Dat staatssecretaris Bijsterveldt nu heeft gezegd dat de norm zal worden versoepeld, doet ons niet veel. We zien het slechts als een doekje voor het bloeden. Het gaat dan slechts om een uurtje per week, dat is niet genoeg. We zijn alleen tevreden als de norm wordt teruggebracht tot 960 uur.”

Hier en daar waren de acties heftig en chaotisch. In pers en politiek heet dat dan meteen ‘rellen’. Meestal betrof het gooien met eieren en vuurwerk afsteken, niets wereldschokkends. In Amsterdam waren er meer vernielingen, van autoruiten en -spiegels. Bij de vaak wat ongerichte woede over de norm voegde zich een vleugje hooligan-sfeer en het soort rumoerige uitbundigheid van een wat ruigere uitgaansavond. Maar juist de houding van de politie zelf lokte agressie uit en stond zo ongeveer garant voor rellen. Onderstaand verslag, van Sjerp van Wouden die erbij was, maakt dat duidelijk.

Ook vandaag staakten in Amsterdam enkele duizenden scholieren tegen de 1000 uren norm (voorheen 1040). Los van vertegenwoordiging (het LAKS vertegenwoordigt al jaren niemand anders dan de regering), los van organisatie en heldere ideeën, koos de demonstratie voor een protest dat maar één ding zei: je moet niet denken dat wij niet bestaan of voor niet onszelf op kunnen komen. De scholieren probeerden eenheid te bouwen door langs andere scholen te gaan, wat werd gedwarsboomd door de politie. In plaats van dat de mening van scholieren centraal stond, is het verhaal van de demonstratie in Amsterdam echter dat van keihard politieoptreden.

Een gezellige stemming begon het mee, maar waar je ook keek, continu waren agenten bezig jongeren te ‘corrigeren’. Zoals bij vorige demonstraties ging men min of meer spontaan lopen in de richting van andere scholen. Onderweg was een zeer klein deel van de demonstratie aan het rellen en richtte vernielingen aan. Het is niet verkeerd om te vermoeden dat dit ook de jongeren waren die niet wisten waarvoor nou gestaakt werd; lang niet iedereen wist wat er aan de hand was. De reactie van de politie was op de Weteringschans uit hun busjes ‘gehoorzaamheid aan de wet’ te verkondigen ’terug naar het Museumplein, anders wordt geweld gebruikt’.

Dat werd snel duidelijk: drie opeenvolgende ME-charges. Vanaf het Museumplein probeerde men naar het Amsterdams Lyceum te gaan, maar de politie verbood dit en voerde bereden charges uit. Scholieren die via een andere route hun medescholieren probeerden te bereiken werden eveneens teruggedreven. De politie bleef de mensen bijeendrijven op het plein, men kon er nog wel in maar niet meer uit. Met undercover agenten provoceerde de politie de demonstranten nog verder. Het slotstuk was een waterkanon dat de demonstranten weer van het plein af wou drijven. Er zijn volgens mij flink wat arrestaties verricht.

Onder zo’n repressie en geweld is het verbazingwekkend dat scholieren nog zo rustig bleven.