Wat is de opgave van links met de verkiezingen?
Door Ewout van den Berg
In de aanloop naar de verkiezingen wordt een harde strijd gevoerd om deelname aan de tv-debatten. Het RTL-debat dat de vorige keer bepalend was voor de uitslag zal nu zomaar kunnen gaan tussen de PVV, VVD, CDA en D66. Tijdens het ‘premiersdebat’ twee dagen voor de verkiezingen zijn het zelfs alleen Wilders en Rutte. De samenstelling van de debatten is dus een weerspiegeling van het rechtse klimaat, maar zal dit ook verder versterken. De oorzaak van deze dominantie is in de eerste plaats een gebrek aan verzet tegen jaren aan bezuinigingsbeleid. Parlementair links is onder het mom van ´realisme’ steeds verder naar het midden geschoven.
Rechts wordt versterkt door de omarming van links, in meerdere of mindere mate, van de zondebokpolitiek die moslims, vluchtelingen en Oost-Europeanen de schuld van de crisis in de schoenen schuift. Hierbij heeft het onvermogen van de Socialistische Partij om een partij op te bouwen die zowel antikapitalistisch als antiracistisch is, tot een grote versplintering geleid. De geradicaliseerde econoom Ewald Engelen stelt zich kandidaat voor Partij voor de Dieren, voormalig Abvakabo-kloofdichter Corrie van Brenk koos voor 50Plus en NRC-columnist Zihni Özdil zit nu bij Groenlinks.
Uitdagingen voor links
Wat is de taak voor links in deze context van de fragmentatie op links en de opmars van (extreem-)rechts? In de eerste plaats moet links proberen om de schade te beperken. In plaats van illusies te voeden over een linkse verkiezingsoverwinning – ‘Pak de macht’ – is in deze context het voorkomen van een kabinet-Wilders de belangrijkste opgave. De door rechts en de gevestigde media gecreëerde tweestrijd tussen Rutte en Wilders zal beiden versterken. Vier jaar geleden was het ook óf Samsom óf Rutte – en we kregen ze allebei.
Dit betekent dat links Wilders’ neoliberale agenda moet ontmaskeren en waar mogelijk actie moet voeren tegen zijn racisme. Rutte zegt dat Wilders een links programma heeft, maar van alle partijen in de kamer stemde de PVV het vaakst mee met de VVD. Hiernaast is antiracistische actie erg belangrijk. Op straat is Wilders kwetsbaar. In Spijkenisse viel Wilders’ pr-stunt vorig jaar in het water door een actie van feministen en in Maastricht maakte een groep studenten hem het flyeren onmogelijk.
Tegelijkertijd moeten we de komende maanden een basis leggen voor de vernieuwing op links na de verkiezingen. Er is nog geen antikapitalistische en antiracistische partij, maar de bouwstenen hiervoor zijn in toenemende mate wel aanwezig. Een links met lef zal niet geboren worden door tactisch op de liberale ‘premierskandidaat’ Klaver te stemmen, maar moet een combinatie zijn van de beste elementen van politieke partijen en bewegingen op straat.
Stemmen
Met de Internationale Socialisten hebben we de afgelopen jaren altijd geadviseerd om op de Socialistische Partij te stemmen. De partij is het meest geworteld in de arbeidersklasse en voert actief campagne op straat, maar de partij schiet pijnlijk tekort voor de uitdagingen van het moment. Actie op straat wordt bij de SP steeds meer ondergeschikt gemaakt aan lokaal meebesturen en de verkiezingen. Over racisme en de opkomst van extreem-rechts hoor je de partij niet.
De afgelopen jaren hebben al veel activisten de partij de rug toegekeerd. Dat Lilian Marijnissen het op de dag van de indrukwekkende Women’s Marches voor Trump opnam en zich tegen de acties uitsprak, is voor veel activisten de druppel geweest.
Met de komende verkiezingen hebben we de kans om te stemmen op een partij die juist op deze punten een principieel geluid laat horen. Het precieze programma van Artikel1 is nog onduidelijk maar de kieslijst belooft wat: Sylvana Simons, Fatima Faid, Gloria Wekker en Anja Meulenbelt. Eén voor één vrouwen die zich hard maken in de strijd tegen racisme en andere vormen van onderdrukking. Zij zien ook het belang van een militante beweging op straat.
Eén zetel voor Artikel1 zou een groter verschil kunnen maken dan nummer 11 of 15 voor de SP. Het zou Simons een uitstekend podium kunnen bieden voor haar ideeën. Haar antiracisme en feminisme kan bewegingen op straat versterken. Zowel de SP als Artikel1 bevatten elementen die we nodig hebben in de vorming van een links met lef. Dat is waarom we mensen oproepen op één van de twee partijen te stemmen.
Meer dan verkiezingen
Met de Internationale Socialisten willen we bouwen aan een nieuw links. Een links dat een antwoord biedt op de belangrijkste uitdagingen van het moment. Een links ook, dat niet kiest tussen antiracisme en antikapitalisme (of het klimaat) maar de problemen op de verschillende terreinen juist als verbonden ziet. Het parlement is hierin belangrijk, maar niet het hoofddoel. Richting de verkiezingen willen we de netwerken van onderaf en op straat versterken. Samen met politieke partijen waar mogelijk, zonder hen als het moet.