Veteranen War on Terror getuigen
Door Bonne Postma
Op de Europese versie van afgelopen maand legden Amerikaanse, Britse en Duitse veteranen getuigenis af over hun optreden in Irak, Afghanistan en Guantanamo Bay. De conventie in Freiburg draaide om drie dingen: getuigen, opbiechten en rouwen. Drie pijlen, gericht op de verwoestende effecten van het Amerikaanse buitenlandbeleid, recht uit de mond van hen die opgezadeld zijn met de uitvoering. Het was een dag vol aangrijpende verhalen, die nooit in de reguliere oorlogsverslaggeving naar voren komen.
Chris Capps-Schubert staat aan het hoofd van de Europese tak van Iraq Veterans Against the War (IVAW) en is initiator van Winter Soldier Europe. Hij ziet de conventie als een ‘levendige waarschuwing naar de grote leiders die in april bijeenkomen in Straatsburg om de menselijke tol te heroverwegen van hun militaire beleidsvoering.’
Het is ook op grotere schaal een oproep in de aanloop naar de NAVO-top: ‘De wereldwijde economische crisis mag dan de aandacht afleiden van de consequenties van de war on terror, maar het bloedvergieten gaat ondertussen door’. Tevens is het op het persoonlijke vlak een gelegenheid om de schokkende, trieste en soms martelende ervaringen te delen met eenieder die geen beeld heeft bij de handelswijze van de soldaten die de ‘oorlog tegen terrorisme’ uitvechten.
Voormalig Guantánamo Bay-gevangenisbewaker Chris Arendt vertelt over de manier waarop gedetineerden uit hun cel werden gehaald voor ondervraging: ‘Eerst kregen ze een spray over zich heen, een soort pepperspray. Vervolgens stormden vijf mensen in gevechtstenue de cel in, met een vrijbrief om de gevangene te slaan en te schoppen voor zolang ze maar wilden. Dit gebeurt dagelijks. Dit is iets waar de soldaten in Guantanamo hun eer uit halen.’
Martin Webster, voormalig Britse soldaat in Irak, vertelt de aanwezigen hoe hij heeft geworsteld met PTSS (posttraumatisch stress-syndroom). Hij onderstreept: ‘Het is de plicht van de regering om geestelijke gezondheidszorg te verlenen aan mensen die ze een oorlog insturen.’
Ook spreken er verschillende deserteurs. André Shepherd heeft een aanvraag tot asiel in Duitsland lopen, na uit het Amerikaanse leger te zijn gestapt: ‘Al veel te lang probeert de overheid zich de realiteit van het lijf te houden, terwijl ze de bevolking voedt met een geromantiseerde blik op verwerpelijke gebeurtenissen. Ons doel is om mensen te onderwijzen, ze de ogen te openen en hopelijk een eind te maken aan dit moreel bankroete streven.’
Amerikaan Eddie Falcon, die gediend heeft in Irak en Afghanistan, spreekt gedetailleerd over het ontmenselijken van de tegenstander, waarbij je door een sleutelgat meekijkt.
Hij beschrijft de schrijnende omstandigheden waarin het transport van gevangenen heeft plaatsgevonden, inclusief het blinddoeken van Irakese burgers die als vee werden vastgebonden op de vloer van een laadruimte. ‘Als je je niet met de vijand identificeert als menselijk wezen, maakt dat het een stuk gemakkelijker om ze te doden, hun huizen te plunderen, om hun hele bestaan op te blazen. Er werden dingen gezegd als: de mensen zijn gek hier – die moslims, ze hebben niet eens Jezus, weet je wel. We should just blow the whole fucking place up!’
Winter Soldier Europe liet net als haar voorloper ten tijde van Vietnam zien dat oorlogen niet simpelweg het werk zijn van ‘rotte appels’. Het zijn institutionele dwalingen in een ziek systeem. Uit de boetedoening van de oud-soldaten sprak een gemeenschappelijk besef doordrongen te zijn van de onmenselijkheid van het militaire apparaat.