Verzet tegen hoofddoekverbod Vlaanderen
Door Dirk van Miert
Op 1 september werd het dragen van uiterlijke religieuze symbolen in twee Antwerpse scholen verboden. Twee weken later besloot het overkoepelend bestuur van het Vlaams openbaar onderwijs dit verbod over te nemen voor alle openbare scholen van Vlaanderen. Het verbod geldt per direct voor in totaal 300.000 leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs. Hoewel er formeel over ‘religieuze symbolen’ wordt gesproken, gaat het in de praktijk maar om een ding: de islamitische hoofddoek.
Het feministische platform BOEH! ijvert voor het recht op het dragen en het niet-dragen van de hoofddoek in alle maatschappelijke velden, en dus ook op school. Het platform wijst erop dat de maatregel geen ruimte laat aan jongeren om te experimenteren met hun eigen identiteit. Bovendien werkt het segregatie in de hand, omdat moslima’s die vasthouden aan de hoofddoek genoopt worden om openbare scholen te verlaten en islamitische scholen op te zoeken. De maatregel heeft dus een averrechts effect.
‘Jongeren worden niet langer voorbereid op de multiculturele samenleving waarmee ze sowieso te maken zullen hebben’, zegt BOEH! in een verklaring. ‘Ze worden bovendien niet gewapend om hun eigen keuzes te maken – hetzij religieus, hetzij niet-religieus, dit op een zelfbewuste en assertieve wijze. Het onderwijs faalt in wat één van haar meest essentiële pedagogische projecten zou moeten zijn: jongeren tot mondige en geëmancipeerde burgers maken.’
Bovendien wordt door de maatregel het idee versterkt dat het okee is om mensen met een hoofddoek uit te sluiten. Het werkelijke probleem op scholen is, aldus BOEH!, de onderfinanciering van scholen en de concentratie aan sociaal-economisch zwakstaande groepen jongeren in bepaalde scholen. De problemen die zich op dergelijke scholen voordoen worden al gauw afgedaan als ‘culturele problemen’, omdat je juist op die scholen jongeren aantreft van verschillende culturele en religieuze achtergronden.
Op 1 september riep BOEH! alle jongens en meisjes, moslim of niet, het verbod te negeren door het dragen van een ludiek hoofddeksel. De pers reageerde zoals gewoonlijk afwijzend: na enkele uit de hand gelopen protesten werd met de beschuldigende vinger richting BOEH! gewezen, alsof een feministisch platform in deze dagen vanzelfsprekend zoveel macht heeft om hele scholen jongeren op te jutten tegen hun schooldirecties. Het wijst er maar weer eens op dat de journalistiek het kennelijk voor onmogelijk houdt dat jongeren zélf kunnen nadenken, boos worden en in beweging komen.
Het is waar dat sommige meisjes onder druk van familie en vrienden staan om een hoofddoek te dragen, maar de ‘bevrijding van bovenaf’ van deze vrouwen werkt natuurlijk averechts. Veel meisjes de racistische islamofobie spuugzat en dragen sommigen de hoofddoek óók uit protest, zoals mensen in het algemeen, en vooral pubers op school, zich alternatief kleden uit een gezonde tegendraadsheid tegen kledingadviezen van bovenaf. Bovendien is de ‘bevrijding van bovenaf’ onnodig: vrouwen zijn prima in staat zichzelf te bevrijden, maar dan moeten ze de ruimte krijgen en niet als weerloze onderdrukten gebrandmerkt worden. Het is veel effectiever om steun te verlenen aan een platform van onderop dat zich inzet voor de assertiviteit en persoonlijke vrijheid van vrouwen, en dat de daad bij het woord voert door samen, hoofddoek of geen hoofddoek, meisje of vrouw, moslim of niet, actie te voeren.
Zie de site van BOEH! voor meer informatie.