Verzet tegen harde Franse anti-immigratiewet

De anti-immigratiewet van de Franse premier Emmanuel Macron stuit op sociaal verzet. Fiona Milani en Alix Verheyden spraken met Mathieu Pastor, activist bij de Mars van de Solidariteit in het 20ste arrondissement in Parijs. Deze organisatie coördineert een reeks van collectieven die strijd voeren voor gelijke rechten voor ongedocumenteerden en tegen racisme.

Wat zijn de belangrijkste gevolgen van deze wet?

Deze wet neemt in feite rechtstreeks het programma over van het fascistische Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen. De Darmanin-wet voert ‘nationale voorrang’ in voor de toegang tot een aantal sociale uitkeringen. Hierdoor worden voor migranten de voorwaarden voor verblijf en de toepassing van justitie strenger.

Deze nieuwe voorwaarden beperken de toegang tot verblijfsvergunningen. Als het je toch lukt om een verblijfsvergunning te krijgen, kan deze gemakkelijker worden ingetrokken. Gérald Darmanin, minister van Binnenlandse Zaken, en Macron betoogden dat dit wetsvoorstel een stap voorwaarts was voor minderjarigen: zij mogen niet meer worden opgesloten in detentiecentra. Maar er is een uitzondering voor Mayotte, een voormalige Franse kolonie: van de 2.500 minderjarigen die zijn opgesloten in detentiecentra, zitten er 2.300 in Mayotte.

Wat is de context van deze wetgeving?

Darmanin zei: ‘Deze wet is de strengste wet tegen buitenlanders in veertig jaar’.  In Frankrijk zijn er in de afgelopen veertig jaar 29 wetten tegen migranten geweest, die hun rechten allemaal inperkten. Samen met de groei van het RN zien we een toename van racisme in Frankrijk in de afgelopen decennia. Toen Macron in 2022 werd herkozen, presenteerde hij zichzelf als de ‘wegversperring tegen extreemrechts en het RN’. Al in oktober 2022 werd deze Darmaninwet aangekondigd.

Tijdens een grote politieke uitzending in Frankrijk, waar Macron zijn programma uitrolde, wijdde hij een groot deel ervan aan deze wet. Daarbij beweerde hij vals dat de helft van de misdaden in Parijs wordt gepleegd door buitenlanders en deze wet dat moest voorkomen. Darmanin zei dat hij ‘gemeen tegen de slechteriken en aardig tegen de goeden’ wilde zijn, en voorrang wilde geven aan ‘degenen die werken en niet aan degenen die treuzelen’. De aanval op de pensioenen die voorafging aan de Darmanin-wet is daarvan een goed voorbeeld.

Al anderhalf jaar voert Macrons regering een offensief tegen de hele arbeidersklasse en nu specifiek tegen migranten. Maar een deel van links ziet de wet als evenwichtig. Dit komt door de toevoeging van regulering in beroepen met een tekort, een element dat sindsdien is verdwenen. De bedoeling was om migranten te dwingen om werk te accepteren dat verder niemand wil doen.

Dezelfde logica zagen we bij de pensioenhervorming. 60-plussers willen geen onaantrekkelijk werk. De pensioenhervorming duwt de pensioengrens verder weg en maakt deze onzekerder zodat arbeiders eerder onaantrekkelijk werk accepteren. 

Hoe reageerden de Fransen toen de wet werd aangenomen?

Op 18 december, de Internationale Dag van de Migranten, demonstreerde zoals elk jaar de Mars van de Solidariteit. Op de 19de werd de wet aangenomen en er was een echte reactie van onderop.

Twee dagen na de wet waren er demonstraties in Parijs en veel andere steden. De dagen erna werden middelbare scholen en hogescholen bezet en staakten verschillende sectoren, van het onderwijs tot de gezondheidszorg. Dit laat zien hoezeer mensen bereid zijn de straat op te gaan.

Tegelijkertijd is er de laatste maanden in veel steden een mobilisatie van fascistische groepen achter de RN. Op sommige plekken neemt hun zelfvertrouwen toe, wat beangstigend is. Maar ook antifascisten mobiliseren zich. Door samen te werken met ongedocumenteerden, hebben we geprobeerd om aan alle linkse organisaties een eenheidsfront voor te stellen. Helaas willen de grote linkse organisaties zich soms zelfs verenigen met rechts.

Er is een machtscrisis, een regeringscrisis, en een crisis van Macron. Dat betekent niet dat ze niet gevaarlijk zijn, integendeel, maar er is een kans om ze een nederlaag toe te brengen. Dat vormt de crux in de strijd tegen deze wet. Het geeft ons ook een steun in de rug voor een bredere strijd voor gelijke rechten en tegen het fascisme.

Noot van de redactie. Op 25 januari besloot het Franse gerechtshof om dertig van de hardste bepalingen uit de wet te schrappen.