Verscherping bijstand in strijd met mensenrechten

In een commentaar schreef NRC Next op 14 november dat de nieuwe voorstellen tot verscherping van de bijstand niet onredelijk zijn. Dit gaat geheel voorbij aan de verstrekkende mensenrechtelijke gevolgen van de maatregelen, schreef Jelle Klaas in een brief aan de krant.

Een voorbeeld. Een gezin met twee minderjarige kinderen. Vader is gezond verklaard vanuit de WAO (ook al is er wel van alles met hem aan de hand), hij moet solliciteren vanuit de bijstandsplicht. Hij doet dat, volgens de casemanager, niet goed genoeg. De uitkering wordt verplicht voor drie maanden gestopt. Het gaat om een gezinsuitkering.

Ook de partner en de kinderen worden , terwijl vaststaat dat er geen andere inkomsten zijn, geheel uitgesloten van inkomen. Drie maanden kunnen de verplichtingen ten aanzien van de zorgverzekering, het energiebedrijf en de huur niet nagekomen worden, met alle gevolgen van dien.

Dit gezin, ook de twee kinderen, moeten zich de drie maanden maar redden. Kan geheel geen beroep meer doen op ondersteuning van de overheid.
Deze harde uitsluitingen hebben we eerder gezien bij ongedocumenteerden. Kinderen mochten op straat gezet worden, mensen die niet uitgezet kunnen worden hebben wel recht op medicijnen, maar niet op een boterham of daklozenopvang. De uitsluiting van deze groep werd politiek geaccepteerd, nu zijn de bijstandsgerechtigde Nederlanders aan de beurt.

De uitsluiting was en is echter niet alleen onwenselijk en onbeschaafd, de uitsluiting was en is in strijd met de mensenrechten. Vanuit het Kinderrechtenverdrag, het EVRM, maar ook vanuit het Europees Sociaal Handvest, zoals het Europees Comité voor Sociale Rechten helder heeft aangegeven in drie zaken die ons kantoor heeft behartigd. In de klacht van Defence for Children tegen Nederland gaf het Comité aan dat kinderen niet op straat gezet mogen worden. In september 2012 nam de Hoge Raad dat standpunt over. In de recente zaak van de Protestantse Kerk tegen Nederland bepaalde het Comité dat er een absolute minimumnorm is: iedereen heeft het basisrecht op voedsel, kleding en opvang.

Immers, had de vader uit het voorbeeld iets strafbaars gedaan, dan had hij in de gevangenis deze basisrechten wel gekregen en had zijn gezin bijstand kunnen blijven ontvangen. We laten mensen die afhankelijk zijn van overheidssteun namelijk niet geheel aan hun lot over. Dat is onmenselijk en creëert meer problemen dat het oplost.

Jelle Klaas is advocaat sociaal-economische mensenrechten bij Fischer Advocaten te Haarlem. Deze brief werd gepubliceerd in NRC Next van 19 november.