Veroordeling Wilders terecht – bouw het verzet op straat!

De veroordeling vandaag van Wilders na zijn oproep tot ‘minder Marokkanen’ is een kleine overwinning voor de bijna 6500 mensen die aangifte deden. Het gepolder van de rechter – wel schuldig, geen straf – en de reactie van Wilders om in beroep te gaan, benadrukken de noodzaak van een brede en militante antiracismebeweging op straat.
9 december 2016

Door Ewout van den Berg

Meer dan tweeënhalf jaar na Wilders’ gecalculeerde oproep tot ‘minder Marokkanen’ sprak de rechter zich hierover uit. Dat het dit keer, in tegenstelling tot de rechtszaak in 2011, wel tot een veroordeling kwam, is het resultaat van de bijna 6500 mensen die aangifte tegen hem deden. De aangiftes waren onderdeel van een breedgedragen verzet van onderaf waarbij talloze Marokkaanse Nederlanders selfies maakten met hun paspoort en meer dan vijfduizend mensen in Amsterdam de straat op gingen onder de leus ‘Wij zijn allemaal Marokkanen’.

De rechter oordeelde vandaag dat Wilders schuldig is aan groepsbelediging en dat hij aanzet tot discriminatie. De taal waarin hij dit deed, was een stap vooruit vergeleken met de manier waarop de haat van Wilders doorgaans genormaliseerd wordt in het publieke debat. Zo stelde de rechter dat Wilders ‘de hele Marokkaanse bevolkingsgroep wegzet als minderwaardig’ en dat de scherpe oproep erop gericht was om ‘zoveel mogelijk nieuwswaarde te genereren’.

Niet ver genoeg

Op drie belangrijke punten schiet het oordeel van de rechter echter tekort. In de eerste plaats werd de veroordeling deze keer makkelijker gemaakt omdat Wilders het niet had over moslims, maar over Marokkanen. Terecht prikte de rechter door Wilders’ zijn verdediging heen dat Marokkanen geen ras zijn. Rassen bestaan namelijk überhaupt niet, ze worden gemaakt door aan een hele bevolkingsgroep bepaalde kenmerken toe te schrijven en daarmee hun discriminatie te rechtvaardigen.

Maar wat als die bevolkingsgroep niet op basis van nationaliteit of huidskleur uitgepikt wordt, maar op basis van religie? Dat is precies wat Wilders (en eerder Fortuyn) de afgelopen jaren gedaan heeft. Hiermee heeft hij internationaal de toon gezet voor extreemrechts. Wilders roept op tot tot discriminatie van moslims. Wilders is een racist, niet alleen als hij ‘minder Marokkanen’ roept, maar ook als hij haat zaait tegen alle moslims.

Ten tweede acht de rechter het niet bewezen dat Wilders’ gecalculeerde oproep voor een zaal met medestanders aanzette tot haat. Maar de talloze mensen die aangifte hebben gedaan – door Wilders en de Telegraaf in een racistisch een-tweetje weggezet als ongeïnformeerd – deden dit op basis van de directe gevolgen van de uitspraak in hun eigen leven.

Wilders zette wel degelijk aan tot haat. Toen beelden van Wilders’ oproep op de school van de elfjarige Amin werden getoond, scandeerden zijn klasgenootjes ‘minder, minder, minder’. Amin zei hierover: ‘Ik dacht: moeten wij nu ook het land uit?’ Uit een pestthermometer later dat jaar bleek dat ‘Marokkaan’ in de top-3 van scheldwoorden stond op schoolpleinen. De haat van Wilders heeft voor duizenden Marokkaanse Nederlanders hele directe en tastbare gevolgen.

Ten derde kiest de rechter de makkelijke weg door Wilders wel te veroordelen, maar niet te straffen. De veroordeling zelf zou straf genoeg zijn. Dit is een schande. Hiermee doet de rechter haar eigen veroordeling teniet. Waarvoor dient artikel 1 van de grondwet dan? Eenzelfde logica over straffen treffen we niet snel aan als het gaat over andere serieuze strafzaken. Zo schrijft Joop over de veroordeling van een vrouw die in maart een moslima aanviel op straat in Zutphen – en daarbij wel een boete kreeg.

Bovendien toont het gebrek aan straf de dubbele standaard van de rechterlijke macht. Eerder dit jaar werd oud-politicus Felter bijvoorbeeld wel tot een geldboete veroordeeld vanwege zijn uitspraak dat ‘homofielen’ moeten ‘opsodemieteren’. Het verschil? Felter is zwart en moslimhaat is veel meer genormaliseerd dan homohaat.

Bewegingen van onderaf en de rechter

Deze polderuitspraak van de rechter was te verwachten. Uitspraken zijn over het algemeen een reflectie van de machtsverhoudingen in de maatschappij als geheel. De veroordeling van de extreem-rechtse Janmaat in 1994 voor zijn uitspraak ‘vol is vol’ is niet los te zien van de brede antiracismebeweging op straat die in 1992 nog 80.000 mensen de straat op bracht. Dit betekent dat we in de strijd tegen racisme niet op de rechter moeten vertrouwen, maar juist een brede antiracismebeweging moeten bouwen.

Vergeleken met twintig jaar geleden is rechts nu een stuk dominanter. Eerder deze week werden anarchisten door de rechter veroordeeld en beboet wegens smaad. De reden? Zij noemden een gesloten gezinslocatie voor vluchtelingen een ‘gevangenis’ en gedwongen uitzetting ‘deportatie’. Hier hoor je de ‘martelaar van het vrije woord’ niet over, noch de pers en politici die hem groot maakten.


Falen van links

Wat de gevolgen van het proces zullen zijn, is een open vraag. Tot nu toe lijkt Wilders erin te slagen om zichzelf te positioneren als slachtoffer van de ‘politiek correcte elite’. Hierin wordt hij trouw ondersteund door zijn slippendragers bij de media. Zo schreef de Volkskrant vanochtend dat Wilders ‘de begrenzing van de vrijheid van meningsuiting een campagne-onderwerp’ kan maken. De (boterzachte) begrenzing van Wilders’ vrijheid van meningsuiting heeft voor de Volkskrant kennelijk een grotere aantrekkingskracht dan de gewelddadige beroving hiervan bij 200 antiracisme-activisten vorige maand in Rotterdam.

Voor velen die tweeënhalf jaar geleden aangifte deden, zal de uitspraak van de rechter voelen als een pyrrusoverwinning. Met de verkiezing van racistische vrouwenhater Trump als president van de Verenigde Staten en in de aanloop naar parlementsverkiezingen op 15 maart is het gevaar van extreem-rechts alleen maar gegroeid. De nieuwe initiatieven op rechts van Roos, Baudet en Dijkgraaf zijn niets om te lachen, maar staan symbool voor de verrechtsing in de maatschappij. Onder druk van deze nieuwe (extreem-) rechtse initiatieven kondigde Wilders al aan lokale afdelingen op te willen bouwen.

Links heeft mensen in de steek gelaten door na te laten een militante beweging te bouwen tegen bezuinigingsbeleid en de zondebokpolitiek van politici zoals Wilders en Zijlstra onbeantwoord te laten. Hiervoor in de plaats vonden ideeën van extreem-rechts zoals het boerkaverbod ook ingang bij andere politieke partijen, sluiten politici een PVV-kabinet niet bij voorbaat uit en weigerden linkse politici zich op straat uit te spreken tegen een ‘collega-parlementariër’. Het is geen wonder dat mensen zich onder deze omstandigheden tot de rechter wenden.

Verzet nodig

Antiracistisch links heeft drie belangrijke taken in de strijd tegen de opkomst van extreem-rechts. In de eerste plaats moet het, waar het ook de kop op steekt, geconfronteerd worden. De feministen die in Spijkenisse Wilders’ PR-stunt verstoorden zijn hierbij een belangrijk voorbeeld. Geen haat op onze straat!

Hiernaast moet extreem-rechts ontmaskerd worden voor wat het is. Opportunisten die vluchtelingen, moslims en vrouwen gebruiken als bliksemafleider voor bezuinigingsbeleid. Wilders zelf was onder Rutte-1 verantwoordelijk voor het verhogen van de AOW-leeftijd en het verder versnellen van de marktwerking in de zorg.

Tot slot moeten we antiracisme en solidariteit zichtbaar maken op straat. Wilders stelde via Twitter dat de rechter hem ‘en half Nederland’ vandaag heeft veroordeeld. Dit is een leugen. In peilingen zegt ongeveer eenvijfde van de stemgerechtigde bevolking op hem te stemmen. Het is de vraag in hoeverre ze er allemaal rabiaat racistische ideeën op na houden – hoewel dat aantal wel gegroeid is.

De groep mensen die zich aansluit bij een beweging gericht op door neoliberale partijen gecreëerde voedingsbodem van extreem-rechts EN racisme is in potentie vele malen groter. Dit betekent dat we moeten kijken naar hoe we een antiracistisch, divers en solidair front kunnen vormen voor een linkse politiek op basis van onze gezamenlijke belangen.

Met de Internationale Socialisten willen we de komende maanden het verzet tegen extreem-rechts opbouwen met elk individu en elke organisatie die zich hierbij wil aansluiten. Het eerste moment hierbij is het brede protest bij het Amerikaanse consulaat op 20 januari tijdens Trumps inauguratie.

Stop de haat! Samen tegen Trump en Wilders!