Van patiënt tot crimineel

In de berichtgeving over ‘verwarde personen’ ontbreekt vrijwel altijd het perspectief van deze mensen zelf. Wat betekent het als de politie ingrijpt in het leven van iemand die lijdt aan psychische problemen?

Mijn moeder was ziek. Ze had al een heel circus achter de rug van lange, vaak slecht gecoördineerde trajecten van opnames, therapieën en veel medicijnen. Nu kreeg ze sinds een aantal weken thuishulp door een zorgverlener die regelmatig langskwam om met mijn moeder de dagen door te nemen en taken te plannen.

Op een dag kwam deze vrouw aan de deur, maar mijn moeder deed niet open en nam ook niet op. Wel was de deur open. Eenmaal binnen bleek dat mijn moeder niet meer aanspreekbaar was. Ze was in een soort psychose en leefde in een andere wereld, de wereld van haar trauma’s. Ze vormde, vanwege de dreiging en angst die ze voelde, een gevaar voor zichzelf en anderen met wie ze in aanraking kwam.

Spoed

De zorgverlener ging naar buiten en vond de enige juiste oplossing: ze belde de spoedeisende dienst van de lokale psychiatrische instelling. Die hoort klaar te staan voor dit soort acute, dreigende situaties, zodat er direct hulp geboden kan worden. Deze crisisdienst was echter onbereikbaar. Na een aantal keer bellen zag de thuishulp zich gedwongen om de politie te bellen.

Mijn moeder was volgens de politie op dat moment een ‘verward persoon’. Ze herbeleefde een trauma waarin ze bovendien nare dingen met de politie heeft meegemaakt. Mijn moeder had het gevoel dat ze zichzelf moest verdedigen en pakte in paniek een mes uit de keuken. Dat was voor de agenten een dermate concrete dreiging dat ze hun wapen trokken. Het was nog een geluk dat ze haar konden overmeesteren zonder deze te gebruiken. Een ‘verward persoon’ die door zijn gevoel van dreiging niet goed met politie kan omgaan, wordt gearresteerd. Mensen die geen strafbaar feit hebben gepleegd worden overgedragen aan een zorginstelling.

Maar veel ‘verwarde mensen’ plegen wel een strafbaar feit, namelijk zich verzetten tegen de politie – in het geval van mijn moeder zelfs met een mes. Daarom werd ze dagenlang in de cel gezet en deed de politie aangifte tegen haar. Mijn vader en de psychiater mochten niet bij haar en ze kreeg ook pas laat haar medicijnen.

Als iemand PTSS of een psychose heeft, is het moeilijk inschatten wat je moet doen. Als een expert wordt ingeschakeld, kan die iemand helpen en rustig krijgen. Daarna kan iemand medicijnen nemen, of naar een therapeut of zorginstelling gaan.

In het geval van mijn moeder bleek de crisisdienst ‘met pauze’ te zijn geweest. Hoewel de details onduidelijk blijven was er niemand aanwezig. Dat de crisis(!)dienst niet naar behoren functioneerde is daarom wel duidelijk. Mede door dit soort oorzaken komen gevaarlijke en nare incidenten met ‘verwarde personen’ steeds vaker voor.

Politie is, zoals vaker, het slechtste idee. Die behandelt mensen als crimineel, en geeft niet de hulp die een patiënt op dat moment direct nodig heeft. Wel moet die zich, naast de hoge kosten van de zorg zelf, de periode daarna ook nog zorgen maken over een mogelijke strafzaak.

De naam van de auteur is bekend bij de redactie.

Lees ook onze eerdere artikelen over ‘verwarde personen’:
Mylène Bolder, ‘Verwarde personen’ – In een spiraal van bezuinigingen en geweld
Anne Mathot, GGZ in wurggreep zorgverzekeraars