Vakbeweging neemt de handschoen op: nu doorpakken!

De grootschalige vakbondsacties voor het behoud en de uitbreiding van de RVU-regeling vormen de opmaat voor het verzet tegen het beleid van het extreemrechtse PVV-kabinet. Deze politieke staking moet ondersteund worden door andere sectoren. Gooi de solidariteit van onderop in de strijd tegen de georkestreerde verdeel-en-heerspolitiek van bovenaf!

Uitermate positief was hoeveel vakbondsleden in het hele land in actie kwamen voor een permanente en uitgebreide zwaarwerkregeling. Deze zogeheten RVU, Regeling voor Vervroegde Uittreding, loopt eind volgend jaar af en houdt in dat mensen met een zwaar beroep maximaal drie jaar voor hun AOW-leeftijd kunnen stoppen met werken.

Het is een uitvloeisel van het pensioenakkoord van 2019. Het pensioen werd toen geïndividualiseerd naar een persoonlijk pensioenpotje, de pensioengerechtigde leeftijd ging omhoog en als doekje voor het bloeden kwam de RVU-regeling, maar die regeling dreigt nu dus te verdwijnen.

Het stads- en streekvervoer ging op 10 en 11 september plat. Hetzelfde gold voor de NS op de 11de. Dit zijn sectoren die toch al geplaagd werden door het systematisch uitkleden ervan, onderinvesteringen en vermarkting. Cipiers, schoonmaak, de metaal, havens en zelfs apothekers die nog nooit hadden gestaakt, legden het werk neer. We zagen ook onorthodoxe acties, zoals de bezetting van het kantoor van bazenclub VNO-NCW door ongeveer 150 bouwvakkers, georganiseerd door FNV en CNV.

De acties in het ov werden ondersteund door FNV-organizers en (gepensioneerde) vakbondsleden uit andere sectoren, die de dagen voorafgaand aan de stakingen bij de stations flyerden om het publiek duidelijk te maken wat er op het spel staat. Ongemak namen de reizigers vaak voor lief, want bijna iedereen kent wel iemand die het niet lukt(e) om gezond de toch al verhoogde pensioengerechtigde leeftijd te halen.

Officieuze politieke staking

Ook al is de inzet dat er in de sectoren afspraken gemaakt worden over de RVU, er is wel degelijk een besluit van de regering nodig. De eerste confrontatie van de vakbeweging met het nieuwe kabinet is gelijk ook een politieke. Voor socialisten is dat geen nieuws. We hebben hier te maken met het meest rechtse kabinet sinds de Tweede Wereldoorlog met als kern een extreemrechtse partij, de PVV.

De FNV heeft terecht aangegeven deze partij geen podium te willen bieden. Ze is electoraal groot geworden door vreemdelingenhaat en heeft de schuldvraag voor decennialang beleid van neoliberale afbraak weten neer te leggen bij migranten en vluchtelingen. Deze verdeeldheid moeten we te boven komen door klassenpolitiek. De door de vakbeweging geopende gevechtshandelingen zijn een eerste front.

In Nederland kennen we opmerkelijk genoeg geen stakingswet. Daarom grijpt de rechter hier ook zo vaak in. Zo dwong Schiphol via de rechter af dat er een minimale treinverbinding tussen Schiphol en Amsterdam CS moest blijven. Overigens zijn rechten er natuurlijk alleen maar als je die hebt kunnen afdwingen en in staat bent om ze door organisatiekracht te behouden.

De kranten repten over de teruglopende organisatiegraad, schilderden de bonden af als oudemannenbolwerk en schreven over hoe anderen gedupeerd zouden worden door de actie. Door de politiestaking zou de XR-blokkade van de A12 op 15 september tot chaos leiden en de orde in gevaar komen. De Telegraaf vond het nodig om tijdens de ov-staking ‘Is werken in het ov nou echt zo zwaar?’ te koppen.

Zwaar werk?

En hier zit wel een van de zwaktes van de huidige inzet. Zwaar werk wordt vaak vereenzelvigd met zwaar fysiek werk en ploegendiensten. Hierbij wordt gekeken naar bijvoorbeeld het soort werk dat je doet, de onregelmatigheid hiervan en je arbeidsjaren. De vakbeweging probeert te zoeken naar een goed werkend puntensysteem, zoals in de havens om vast te stellen wat zwaar werk is. Maar er zijn vele werknemers in andere sectoren die het ook niet volhouden. Tijds- en emotionele druk zijn in veel sectoren sterk toegenomen om de uitbuiting te vergroten. 

Per sector een uitwerking maken in de cao is afhankelijk van de organisatiegraad van de vakbeweging en die is heel verschillend. Zo moet je in een sector als de thuiszorg 45 jaar gewerkt hebben om van de RVU gebruik te maken. In de ziekenhuissector is dat na tien jaar!

Als zelfstandig deel binnen de FNV zijn eveneens actievoerende politiebonden zich maar al te zeer bewust van hun rol als steunpilaar van de heersende orde. Nadat de minister heeft laten weten naar een oplossing te zoeken, bliezen deze de acties voorlopig af en proberen ze dus een eigen deal te sluiten. Ook NSC-minister Eddy van Hijum zou bereid zijn te praten over een nieuwe vroegpensioenregeling. Vooralsnog zou het om een zeer beperkt aantal mensen gaan dat hier elk jaar een beroep op zou mogen doen. Ook hier is sprake van het klassieke verdeel- en-heersmechanisme.

Solidariteit vormt de weg vooruit

Het is welbegrepen eigenbelang om de vakbondsstrijd te ondersteunen. Ben je nog geen lid van een vakbond, word het dan nu.

Klassenpolitiek vormt de sleutel tot verzet tegen extreemrechts. Dat was altijd zo en dat is nu niet anders. En voor wie naar de desastreuze klimaatplannen van het kabinet kijkt, weet ook dat initiatieven zoals Wij Reizen Samen de weg vooruit laten zien voor goed openbaar vervoer voor iedereen en goede arbeidsvoorwaarden voor ov-werkers.

Samen, ongeacht kleur of afkomst, strijden we voor goede arbeidsomstandigheden en voor een beter leven hier en elders in de wereld.

Op de ochtend van publicatie kondigt de FNV aan dat er een onderhandelingsakkoord ligt. De beschrijving van de termen klinkt positief, maar is nog wel erg summier. Vakbondsleden beslissen of ze genoegen nemen met het bereikte resultaat of dat er meer acties nodig zijn.