Universiteitsopstand zet academische boycot op de agenda
De acties van studenten en medewerkers vallen samen met de Israëlische inval van de Palestijnse stad Rafah. De afgelopen maanden werd de bevolking van Gaza naar deze zuidelijke grensstad gedreven. Het is de enige plek die nog niet met de grond gelijk is gemaakt. Eerder stelde demissionair premier, en toekomstig NAVO-baas, Mark Rutte dat de Israëlische inval een ‘rode lijn’ was en dat er sancties zouden volgen. Nu het zover is, horen we er niets meer over.
Verzet
‘Niet in onze naam.’ Dat is wat studenten en medewerkers met hun acties op de universiteiten nu laten horen. Geïnspireerd door de golf aan studentenprotesten in de Verenigde Staten, sloegen studenten maandag hun kamp op aan Roeterseiland. Zij stelden drie eisen: openheid over alle banden met Israëlische instellingen en het verbreken van samenwerkingsverbanden hiermee. Tot slot eisen ze desinvesteren uit internationale bedrijven en fondsen die winst maken uit apartheid en genocide.
Israëlische universiteiten zijn stuk voor stuk nauw verweven met het apartheidsregime. Zij zijn gebouwd op Palestijnse grond en de kennis die zij produceren wordt gebruikt om de voortdurende etnische zuivering vorm te geven en te legitimeren. Maar terwijl universiteiten zoals de UvA er als de kippen bij waren om de banden te verbreken met universiteiten uit Rusland en Belarus na de invasie van Oekraïne, weigeren ze nu stelling te nemen. Het is deze hypocriete houding die studenten en medewerkers met hun acties aan de kaak stellen.
In reactie op de acties kwam de UvA maandag met een lijst van samenwerkingen met Israëlische universiteiten. Het CvB doet hiermee alsof ze tegemoetkomt aan de eisen van de studenten, maar in feite doen ze wat de rechter hen eind 2023 al opdroeg. Universiteiten weigerden namelijk te voldoen aan het WOB-verzoek van mensenrechtenorganisatie The Rights Forum om openheid van zaken te geven over hun banden met Israëlische universiteiten. Zionisten initieerden een vuile lastercampagne om dit verzoek verdacht te maken.
Politierepressie & verzet
Hoewel de studenten maandag helemaal niemand tot last waren met hun tentenkamp, en ook tientallen UvA-medewerkers zich aansloten bij het protest, besloot het UvA-bestuur goedkeuring te geven voor politie-optreden tegen het tentenkamp. Zij laten zien helemaal niets geleerd te hebben van de Maagdenhuis bezetting. Ook toen leidde de gewelddadige ontruiming van de ene bezetting tot een veel grotere universiteitsbezetting die veel langer aanhield.
Autoriteiten gebruikten de provocatie van een tiental zionistische hooligans eerder op de avond om de ontruiming te rechtvaardigen. Met vuurwerk vielen fascisten activisten aan. Toen studenten zich hiertegen verdedigden en de provocateurs van het terrein verwijderden, werden zij vervolgens geframed als gewelddadig. Ook in de VS werden studenten aangevallen door zionisten, weigerde de politie in te grijpen, en werd dit vervolgens gebruikt om de kampen te ontmantelen.
De reactie op het politiegeweld was overweldigend. Dinsdagochtend verklaarde een gedeelte van het UvA-personeel zich solidair. Duizenden mensen sloten zich aan bij een strijdbare demonstratie in de middag die eindigde met de bezetting van de Academische club en delen van de Oudemanhuispoort. Leuzen in solidariteit met de Palestijnen werden afgewisseld met leuzen gericht tegen de politie zoals ‘Tout le monde déteste la police’ en ‘cops off campus’. Door de brede steun voor de nieuwe bezetting en de opgeworpen barricades wisten studenten af te dwingen dat zij de nacht konden blijven.
Op woensdagochtend vonden er onderhandelingen plaats tussen studenten en CvB, maar het universiteitsbestuur had op dat moment al opdracht gegeven voor ontruiming. Met de inzet van bulldozers, traangas en bruut geweld probeerde de ME de studenten uit Oudemanhuispoort te verwijderen. Massaal protest rond het universiteitsterrein maakte dit lastig. Zo omsingelden honderden activisten op het Rokin een GVB-bus die door de politie was gecharterd om activisten af te voeren. De politie werd hierdoor gedwongen studenten snel vrij te laten.
De ME maakte niet alleen gebruik van extreem geweld tijdens de ontruimingen. Voordat het kamp maandagnacht ontruimd werd, vielen ze eerst het solidariteitsprotest aan. Ook gisterenavond werd er veel geweld gebruikt, bijvoorbeeld toen de ME probeerde het massale protest op het Rokin weg te vegen. Activisten werden met wapenstok en honden achtervolgt de zijstraten van de Kalverstraat in. Met een extreemrechts kabinet in aantocht weet de ME dat ze hiermee weg kan komen.
Rechts en extreemrechts doen er alles aan om de universiteitsbeweging te criminaliseren. Zo noemde demissionair minister van Justitie, Dilan Yesilgöz, de studenten ‘tuig’ en ‘gewelddadig’. Na eerdere leugens over nareizigers en het antisemitisme tijdens het protest tegen Herzog, weet ze dat ze overal mee wegkomt. Na een jarenlange hetze tegen ‘woke’ universiteiten en het rondpompen van allerlei feitenvrije complottheorieën, zegt extreemrechts nu bezorgd te zijn over de academische vrijheid en de ‘onveiligheid’ van Joodse (lees: zionistische) studenten.
Van gevestigd links hebben activisten niets te verwachten: terwijl Timmermans zijn mond hield over het brute politiegeweld en Israëlische bezetting, probeert hij activisten wel de les te lezen over de noodzaak van ‘vreedzaam’ verzet. Zijn partij ging akkoord met de invoer van identificatieplicht op universiteiten. En tijdens de dodenherdenking schortte burgemeester Halsema het demonstratierecht nog op, zodat rechtsextremist Bosma ongestoord bloemen kon leggen. Op deze manier maken ze een extreemrechts kabinet mogelijk.
Vervolg
De zwakte van gevestigd links maakt uitbreiding van de universiteitsbeweging des te belangrijker. Dinsdag en woensdag kwamen studenten en medewerkers in Utrecht ook al in actie voor een academische boycot van Israël. En komende maandag organiseren medewerkers van de UvA een walk-out. Bezettingen zijn hierbij een belangrijk middel. Ze maken de solidariteit zichtbaar met de Palestijnen, zijn een trefpunt voor activisten en kunnen gebruikt worden voor grote publieke bijeenkomsten over thema’s zoals Palestina, zionisme en de rol van de politie in het kapitalisme.
Maar de bezettingen zijn geen doel op zich. We moeten blijven relateren aan bredere lagen van de maatschappij, zoals bijvoorbeeld tijdens de landelijke Nakba demonstratie deze zaterdag in Amsterdam. Studenten en medewerkers hebben de noodzaak tot boycot en desinvesteringen bovenaan de agenda geplaatst. Het is aan ons allemaal, en de werkende klasse in het bijzonder, om deze strijd de komende periode verder handen en voeten te geven.
Op deze manier moeten we de energie die is losgekomen sinds 7 oktober kanaliseren in de richting van krachtige campagnes die successen kunnen boeken en de Israëlische staat steeds verder in een isolement kunnen brengen. Van campagnes tegen apartheidsproducten in supermarkten, tot Israëlische busbedrijven en culturele evenementen zoals het Eurovisie songfestival. Hierbij moeten we aansluiting vinden bij andere delen van links, zoals de vakbond, klimaatbeweging en lokale afdelingen van GroenLinks-PvdA.
De beweging tegen apartheid in Zuid-Afrika begon ook klein, maar wist met een combinatie van volhardendheid, strategische campagnes en verbreding een bijdrage te leveren aan de omverwerping van het apartheidssysteem.