Universiteiten censureren discussies over apartheid en genocide

De academische vrijheid op Nederlandse universiteiten staat onder druk: onderzoekers en studenten die bezet Palestina onder de aandacht willen brengen, worden door universiteitsbestuurders geconfronteerd met censuur en intimidatie. 

Voorbeelden hiervan stapelen zich in rap tempo op sinds Israël zijn genocidale campagne tegen de Palestijnen in oktober intensiveerde. Midden november legde de Radboud Universiteit bijvoorbeeld een lezingenreeks over bezet Palestina aan banden na klachten van Israëlische studenten. Diezelfde maand verbood de Vrije Universiteit bijvoorbeeld een ‘teach-in’ over Gaza, omdat de Palestijnse VUmc-promovenda Sara Rachdan zou spreken: haar komst stond haaks op een ‘open en academische dialoog’, aldus het bestuur.

Het blijft niet bij censuur: begin november werden studenten van Students for Palestine en onderzoekers tijdens en na een teach-in in het Haagse Wijnhavengebouw van de Universiteit Leiden fysiek belaagd, gefilmd en zelfs op straat achtervolgd door universiteitsbeveiligers. Studenten van kleur werden hierbij specifiek tot doelwit gemaakt.

Deze intimidatie en censuur zijn onlosmakelijk racistisch van karakter en leggen de dubbele standaard van Nederlandse universiteiten bloot: waarom veroordelen universiteiten wél de Russische invasie in Oekraine, maar proberen ze nu mensen de mond te snoeren over Israëls etnische zuivering in Palestina?

Universiteitsbesturen noemen de ‘sociale veiligheid’ van studenten als reden om Palestina-bijeenkomsten te blokkeren. Maar zoals de Nijmeegse universitair hoofddocent Anya Topolski terecht zei, gaat sociale veiligheid ‘over grensoverschrijdend gedrag, niet over of studenten wel of niet leren over dingen die oncomfortabel zijn’.

Gesprekken over onrechtvaardige kwesties kunnen immers schuren. Veel Nederlanders vonden het bijvoorbeeld onplezierig dat KOZP het koloniale karakter van het Sinterklaasfeest aankaartte, maar zulke sentimenten waren natuurlijk geen geldige reden om de strijd tegen de racistische karikatuur Zwarte Piet dan maar te staken.

Evengoed is het absurd om discussies over de situatie in bezet Palestina te censureren omdat die bij sommigen gevoelens van ongemak losmaken. De zwijg- en intimidatiecultuur die academische instituten nu creëren rondom discussies over apartheid en genocide in Palestina maakt ze medeplichtig aan de instandhouding ervan.