Uitbraak van geweld tegen vluchtelingen op Griekse eilanden

Vluchtelingen op de Middellandse Zee, 21 mei 2018 (Foto: Tim Lüddemann)
De beelden van de gebeurtenissen aan de Griekse grenzen zijn verschrikkelijk. Vluchtelingen worden op zee belaagd en aan de grenzen gedwongen om zich uit te kleden. De Griekse socialist Katerina Papadouli schrijft over de situatie aan de grenzen, de plannen van de Griekse regering en de solidariteit met vluchtelingen.
11 maart 2020

De afgelopen weken heeft de Griekse regering de aanval geopend op vluchtelingen en migranten. Deze aanval raakt zowel vluchtelingen die al in Griekenland verblijven als die recent zijn aangekomen aan de noordoostelijke grenzen met Turkije: bij Evros en de eilanden Chios en Lesbos. De regering heeft besloten om nieuwe afgesloten kampen te bouwen op Chios en Lesbos, waar al duizenden vluchtelingen leven onder verschrikkelijke omstandigheden in kampen zoals Vial en Moria. Het Griekse plan komt neer op nog onmenselijker gevangenissen voor duizenden vluchtelingen.

De regeringspartij Nieuwe Democratie heeft uit angst voor een tegenreactie van de eilandbewoners honderden ME’ers met private schepen naar de eilanden gestuurd. Zij arriveerden in het holst van de nacht voor een geheime missie op de eilanden. De mate van repressie die ze uitoefenen was ongekend: ME’ers met alleen helmen op klommen over hekken om de lokale bevolking te achtervolgen en demontstranten te bekogelen met stenen en traangas. De politie heeft zich op bevel van de regering teruggetrokken van de eilanden na protesten aanvallen op de ME van de eilandbewoners. In heel Griekenland waren demonstraties tegen de politierepressie en er ontstond een schandaal over de hoge kosten en de slechte uitvoering van de geheime operatie.

Vluchtelingen

Er is nog steeds sprake van een turbulente situatie op de eilanden. Na de recente aanvallen op Idlib en de verklaring van de Turkse president Erdogan dat hij de Turkse grenzen met Griekenland niet meer zal bewaken, arriveren dagelijks nieuwe vluchtelingen. Extreemrechts grijpt hun komst aan om zichzelf weer op te bouwen: fascistische patrouilles werpen wegblokkades op vallen migranten, journalisten en bondgenoten aan. Nazi’s uit heel Europa reizen af naar de eilanden.

De eerste reactie van de lokale antiracistische beweging was een spontane demonstratie op 1 maart. Honderden mensen protesteerden voor solidariteit met vluchtelingen en tegen de fascisten. Een delegatie van antikapitalistische organisaties reisde vanuit Athene naar de eilanden om de kampen en de stad Lesbos te bezoeken. In een verklaring lieten zij weten:

‘We moeten ons niet gek laten maken door de fascistische hetze tegen vluchtelingen en de solidariteitsbeweging, of de georganiseerde aanvallen op NGO’s en de bevolking van Lesbos. Het offensief van de regering toont precies aan wie de vijand is. De enige oplossing is om vluchtelingen te verwelkomen en te eisen dat de grens bij Evros opengaat. Op deze manier hoeven vluchtelingen niet met gevaar voor eigen leven in bootjes de oversteek te maken en komen ze niet tegenover de Griekse kustwacht te staan die hen aanvalt en hun boten tot zinken probeert te brengen.’

De barbaarse praktijken op zee gaan gepaard met een last-minute besluit van de staat om asielprocedures voor een maand op te schorten en iedereen die zonder toestemming de grens oversteekt te deporteren. De regering gebruikt nu al militaire schepen om nieuwe vluchtelingen van Lesbos te vervoeren naar deportatiekampen op het vasteland. Het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN stelt dat de EU-wetgeving geen wettelijke basis bevat voor het opschorten van de asielprocedure of voor de deportaties.

De meest recente ontwikkelingen aan de grens van Evros zijn zowel gevaarlijk als onmenselijk. De politie en het leger zijn bezig met een grootscheeps offensief tegen vluchtelingen door ze aan te vallen, te beschieten met traangas en, in het geval van een 22-jarige vluchteling uit Syrie, dood te schieten.

Perspectief

Tegelijkertijd gebruikt de Griekse regering de komst van nieuwe vluchtelingen als een manier om de vijandigheid jegens Turkije te vergroten en het nationalisme in Griekenland aan te wakkeren. De regering noemt de vluchtelingen een ‘invasie’ die georganiseerd is door Turkije en stuurt troepen naar de grens alsof Griekenland zich op een oorlog voorbereidt. Op tv zijn zelfs beelden te zien van priesters die naar de grenzen afreizen om de Griekse soldaten te zegenen!

De onwil van de Europese Unie om de situatie aan de grenzen te deëscaleren, werd duidelijk uit het bezoek van de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. Zij prees de Griekse regering en zegde 700 miljoen euro toe om migranten en vluchtelingen te bestrijden.

Het is een leugen dat de vluchtelingen slechts pionnen van Erdogan zijn die de EU onder druk komen zetten. Meer dan een miljoen vluchtelingen proberen juist weg te komen uit Idlib om te ontsnappen aan confrontaties tussen Erdogan en Assad. De EU en de NAVO willen zowel bommen kunnen gooien op andere landen als de grenzen sluiten voor mensen die vluchten voor oorlog.

De Griekse regering mag niet de bloedige grenswacht van de EU zijn in ruil voor Europese steun in haar conflict met Turkije over de grenzen in zee: de exclusieve economische zone. Het openen van de grenzen en het verwelkomen van vluchtelingen zou centraal moeten staan voor de antiracisme- en arbeidersbeweging. De Turkse solidariteitsbeweging aan de andere kant van de grens is georganiseerd op dezelfde basis.

Op 5 maart gaven de antiracistische bewegingen in heel Griekenland hun eerste reactie op het recente geweld tegen vluchtelingen. In Athene gingen ongeveer 10.000 mensen de straat op om te protesteren tegen Fort Europa. De demonstranten eisten dat er een einde moest komen aan het geweld aan de grenzen, dat de vluchtelingen toegelaten moesten worden, en dat het racistische en misdadige beleid van de Griekse regering moet stoppen.