Uitbarsting van massaprotest in Griekenland
Door Panos Garganas
Een politieagent schoot Alexandros Grigoropoulos dood in de Atheense wijk Exarchia. De moord lokte enorme woede uit onder arbeiders en studenten, onder wie de frustraties over het neoliberale economische beleid al groot waren. Zodra het nieuws zich verspreidde braken de eerste protesten uit. De politie viel de demonstranten aan, en mensen richtten vernielingen aan in het centrum van de stad.
Terwijl veel van de internationale berichtgeving zich richt op de rellen, wordt de massabeweging op de Griekse straten en in bedrijven vrijwel genegeerd. Deze beweging heeft de spontane woede met succes op de regering weten te richten. Op zondag waren er door het hele land grote demonstraties die opriepen om de minister van Binnenlandse Zaken te ontslaan en de betrokken politieagenten te bestraffen.
Op rond de honderd plaatsen verlieten scholieren op maandagmorgen hun scholen om te protesteren buiten politiebureaus. De sfeer op deze protesten was te vergelijken met die in maart 2003, toen tienduizenden jongeren spontaan hun scholen verlieten uit protest tegen de oorlog in Irak.
Op maandagavond namen meer dan 40 duizend mensen deel aan een massademonstratie in Athene tegen de moord. De oproep ging uit van antikapitalistisch links. De Griekse Communistische Partij hield een aparte demonstratie, maar de opkomst was zo groot dat de twee protesten samensmolten.
De regering heeft een duidelijke strategie. Ze zet de politie in om de demonstraties uit elkaar te slaan, waarna verspreide rellen ontstaan. Ze sluit universiteiten en scholen in een poging om te voorkomen dat mensen samenkomen en zich kunnen organiseren.
De politie viel de demonstratie van maandagavond aan met traangas, rook- en geluidsgranaten, en dwong mensen daarmee zich te verspreiden. Grote groepen jongeren raakten in gevecht met de autoriteiten. Andere protesten in de rest van het land volgden hetzelfde patroon.
De regering hoopt dat de publieke opinie zich tegen de rellen zal keren en dat de situatie daardoor rustig zal worden. Maar arbeiders en studenten hebben de leiding genomen om de druk op de regering op te voeren. Er waren werkonderbrekingen in gemeentes omdat arbeiders onder werktijd naar protestbijeenkomsten gingen, waarop solidariteitsverklaringen met de jongeren werden aangenomen.
Gisteren, op de dag van Alexandros’ begrafenis, staakten leraren op basisscholen en middelbare scholen zodat de leerlingen naar de begrafenis toe konden. De lerarenbond heeft opgeroepen tot een driedaagse staking, die op maandag is begonnen.
Studenten hebben steeds vooropgelopen in de strijd tegen het regeringsplan om het hoger onderwijs te privatiseren. Vorige week werden de universiteiten drie dagen lang bezet – een vervolg op de beweging die het Griekse hoger onderwijs anderhalf jaar geleden door elkaar schudde. De vakbonden hadden ondertussen ook opgeroepen tot een algemene staking deze week tegen de nieuwe begroting, waarin 28 miljard aan de bankiers wordt gegeven.
De impopulaire regering, die eerder al werd geplaagd door corruptieschandalen, staat voor een explosieve mix. Een jaar geleden schreef de regering onverwacht verkiezingen uit. Ze haalde een nipte meerderheid, en dacht daarmee uit de problemen te zijn. Maar die problemen zijn nog niet zo groot geweest als nu.
De agenten die verantwoordelijk zijn voor Alexandros’ dood zijn gearresteerd en de regering zegt dat ze zullen worden bestraft. Maar in eerste instantie heeft ze geprobeerd de moord in de doofpot te stoppen. De agenten beweerden dat ze waren aangevallen en een waarschuwingsschot hadden afgevuurd, die afketste en Alexandros raakte. Maar er waren teveel getuigen die stelden dat ze de agent gericht hadden zien schieten. De regering moest wel stappen nemen tegen de politie om de woede te sussen.
De stemming is zo sterk dat zelfs winkelhouders bij wie de ramen zijn ingeslagen hun sympathie uitspraken voor de demonstranten. ‘Dit is niet het moment om te praten over compensatie, terwijl net een jonge jongen dood is gegaan,’ zei een van hen. Aan de top van de Griekse samenleving staat de boel op instorten, en mensen op straat zijn klaar voor een gevecht.
Panos Garganas is hoofdredacteur van de Griekse zusterkrant van de Socialist