Uit de rooie archieven
Door Pepijn Brandon
Een van de grote voordelen is natuurlijk dat het MIA je in een handomdraai toegang verschaft tot, noem maar iets, het Communistisch Manifest, het tegenwoordig zo populaire Kapitaal of handige overzichtspagina’s met de belangrijkste boeken van Rosa Luxemburg of Trotski. Maar het MIA biedt niet alleen een ongekende hoeveelheid bekende socialistische klassiekers. Elke maand worden artikelen en boeken toegevoegd die anders alleen toegankelijk zouden zijn voor het vreemde ras van marxologische bibliofielen.
Een kleine greep uit recent geplaatst materiaal maakt duidelijk wat voor schat aan informatie er op deze site te vinden is voor de socialist met leeshonger. Neem bijvoorbeeld het uit de obscuriteit geviste artikeltje van Raya Dunayevskaya met de titel ‘The USSR is a capitalist society’. De voormalige secretaresse van Trotski schreef dit artikel in 1941, zeven jaar voordat Tony Cliff de eerste versie van zijn boek Staatskapitalisme in Rusland publiceerde. Dunayevskaya’s analyse van de economische structuur van het Russische staatskapitalisme was en bleef veel beperkter dan die van Cliff, maar haar analyse van de klassentegenstellingen onder de mantel van staatseigendom was een belangrijke stap vooruit ten opzichte van de gangbare analyse binnen de trotskistische beweging.
Een ander juweeltje is een artikel van de Nederlandse trotskist T. van der Kolk (een pseudonym) in Fourth International uit januari-februari 1950 over de net verworven onafhankelijkheid van Indonesië. De schrijver legt niet alleen in het kort de botsende imperialistische belangen tussen het tanende Nederlandse kolonialisme en de opkomende Amerikaanse macht bloot. Hij schrijft ook over de grote sociale tegenstellingen binnen de net gevestigde Indonesische staat. Zijn slot is een gloedvolle uiting van anti-koloniaal internationalisme.
Ook degenen die de huidige crisis een goede aanleiding vinden om zich verder te verdiepen in marxistische economie kunnen op het MIA hun hart ophalen. Via een handige overzichtspagina vind je zowel niet-marxistische economische klassiekers van Smith tot Keynes, als de belangrijkste economische werken van Marx en Engels, naast veel waardevol materiaal van twintigste-eeuwse socialistische auteurs. Van Marx zelf niet alleen Het Kapitaal, dat helaas de onvermijdelijke stevige studie vraagt, maar ook simpelere introducties zoals Loonarbeid en Kapitaal en Loon, Prijs en Winst (beide in het Nederlands!).
Ook op dit terrein plaatst het MIA maandelijks ‘nieuw’ materiaal uit de archieven. Deze maand onder andere een recensie uit 1934 door Paul Mattick van Henryk Grossmans Marx’s Theory of Accumulation, waarin Grossman de ‘tendens van de dalende winstvoet’ terugplaatste in het hart van Marx’ crisistheorie. Geen makkelijk stuk, maar wel heel waardevol.
Tenslotte groeit bijna maandelijks het online-archief van de International Socialism Journal, die dit jaar vijftig jaar verschijnt. Ian Birchall, die er vanaf het begin bij was, geeft in het nieuwste nummer een kort overzicht van wat dit blad in een halve eeuw allemaal te bieden had, met in de voetnoten links naar de belangrijkste bijdragen. Ook nuttig voor de lezers die ons in hun comments per abuis terug naar Rusland, Cuba of Noord-Korea wensen, en voor de enkele zonderling die zelf graag zijn of haar koffers zou pakken. Veel leesplezier!