Tweeduizend mensen op de been bij fietsprotest tegen meer asfalt

Afgelopen zondag 6 december kwamen bijna tweeduizend mensen aan in het landgoed Amelisweerd na een fietsdemonstratie vanaf het Jaarbeursplein in Utrecht voor het behoud van Amelisweerd en tegen een snelwegverbreding in het gebied.

Verschillende actiegroepen, waaronder Amelisweerd niet geasfalteerd, Bescherm het bos, Extinction Rebellion, Snelwegen-Utrecht, de Internationale Socialisten en de Utrechtse Klimaatcoalitie waren verantwoordelijk voor de organisatie van het protest. De actie vond plaats als reactie op het besluit van Cora van Nieuwenhuizen, de inmiddels beruchte VVD-minister van infrastructuur en waterstaat, om het tracébesluit te tekenen voor de verbreding van de A27 die langs Amelisweerd loopt.

Naast actiegroepen, natuurorganisaties en omwonenden, zijn ook de provincie en de Gemeente Utrecht tegen het plan. Desondanks wordt bijna 1,5 miljard euro geïnvesteerd in de verbreding, die onvermijdelijk leidt tot natuurschade in Amelisweerd. Tienduizenden bomen zouden worden gekapt, waarvan velen meer dan tweehonderd jaar oud.

Fietsdemonstratie

Jong en oud nam deel aan de demonstratie. Op banners en borden waren leuzen te zien als: ‘Cora, je kan de boom in’ en: ‘Kappen met kappen!’ en: ‘Krijg de asfaltering!’. Er waren ook leden van politieke partijen GroenLinks en Partij voor de Dieren aanwezig. Langs de fietsroute aan Kromme Rijn, deden de Red Rebels een theatrale/kunstzinnige performance.

Eenmaal aangekomen op de Weide tot Vermaeck, vlakbij theehuis Rhijnauwen, klommen kinderen al roepend in de bomen: ‘Amelisweerd, niet geasfalteerd!’ Er werden verschillende toespraken gehouden, waaronder het nieuwe gedicht van stadsdichter Ingmar Heytze: Objecten in de spiegel zijn dichterbij dan ze lijken, waarin hij de ministers op poëtische wijze in een kritisch daglicht stelt.

Jarenlange strijd

Actievoerders strijden al jaren tegen het plan om de snelweg te verbreden, en in de jaren 80, toen de aanleg van de A27 begon, hebben 600 ME’ers met geweld nog 500 demonstranten uit de bomen gejaagd.

Naast de culturele waarde van het landgoed en de betekenis die het heeft voor gemeente Utrecht, staat het plan ook in schril contrast met de doelen om de uitstoot van stikstof te verlagen. Volgens de minister is er voldoende ‘stikstofruimte’ om de weg te verbreden, aangezien de snelheidslimiet en het thuiswerken voor een verminderde uitstoot heeft gezorgd dan ‘normaal’. Dat Nederland een van de hoogste stikstofuitstoot heeft ter wereld, lijkt voor de minister irrelevant.

Op het protest klonk dan ook de leus: We hebben meer bomen nodig! Om een verband te leggen tussen mondiale opwarming en bomengroei. Minister Van Nieuwenhuizen heeft het besluit echter ingedekt met plannen om nieuwe natuur aan te leggen ter compensatie. Hoewel het kappen van tienduizenden bomen moeilijk te compenseren is, is compensatie wel een vanzelfsprekende reactie op dergelijke leuzen.

Alternatieven

Het probleem is niet alleen dat het kappen van bomen in Amelisweerd een slecht idee is, omdat ze de uitstoot van broeikasgassen compenseren. Wat het besluit werkelijk onbegrijpelijk en onrechtvaardig maakt, is dat er – ondanks de stikstofproblematiek die het afgelopen jaar zo’n grote rol speelde in het publieke debat – bijna 1,5 miljard euro in een schadelijk en onnodig plan wordt gestoken. Geld dat ook geïnvesteerd zou kunnen worden in verbetering van het openbaar vervoer en projecten om landbouw te hervormen. Dáár zit het pijnpunt. Daarbij gaat de snelweg ten koste van een natuurgebied dat van groot cultureel belang is voor Utrechters, met name in de omliggende woonwijken die met overlast te maken zullen krijgen als het plan doorgaat.

Zoals ook cabaretier en columnist Vincent Bijlo tijdens zijn speech op het Jaarbeursplein betoogde, moeten we op nieuwe manieren gaan reizen. ‘Kijk liever naar de alternatieven. Als we allemaal 80 rijden bij Amelisweerd zijn we er al. Dan hebben we aan de vijf banen die er nu liggen genoeg en kunnen die bomen gewoon blijven staan.’ Licht hij toe in het AD.

Beter OV

Maar ook verbetering van het OV is manier om drukte op de weg op een duurzame en effectieve manier tegen te gaan. Het is nog maar een recente ontwikkeling dat de auto zo het dominante vervoermiddel is. Zo telt Nederland inmiddels meer parkeerplaatsen dan mensen. Planoloog en hoogleraar Marco te Brömmelstroet, ook wel de fietsprofessor, stelt de hegemonie van de auto aan de kaak. Er zijn inmiddels 10 miljoen personenauto’s in Nederland, genoeg om een file te creëren die om de aardbol spant. Toch valt het Nederlandse file probleem wel mee, betoogt hij. Slechts zo’n 15 procent van de Nederlanders staat wekelijks in de file, maar toch wordt het gepresenteerd als een groot landelijk probleem, waar iets aan gedaan moet worden ten koste van woonwijken en natuurgebieden als Amelisweerd.

Over heel Nederland worden dan ook tientallen snelwegen verbreed, waar het kabinet komende jaren tientallen miljarden voor uittrekt. Maar meer asfalt betekent meer auto’s en meer files – een typisch kapitalistische paradox. ‘We jagen de droom van technologische vooruitgang na. Nóg sneller. Maar niemand is eerder thuis,’ zegt Brömmelstroet.

Minister Van Nieuwenhuizen werd eerder dit jaar uitgeroepen tot ‘Woman of the Year’ door de lobbyorganisatie International Road Federation. Dat spreekt boekdelen over het VVD-beleid en wie erbij gebaat is. Het is duidelijk dat de actiegroepen die zondag al tweeduizend demonstranten op de been kregen het niet bij deze demonstratie zullen laten zitten. In navolging van de kinderen zijn ze nu demonstranten aan het mobiliseren om letterlijk ‘de boom in te gaan’ om de bomenkap te stoppen.

Kijk voor meer informatie over de vervolgacties op ikgadeboomin.org.

In dit artikel is op 8-12-2020 om 17:45 een wijziging aangebracht. De genoemde ‘2 miljard euro’  in een eerdere versie was onjuist, dit is veranderd in ‘1,5 miljard euro’.