TTIP: topje van neoliberale ijsberg
Door Ewout van den Berg
Politici in Nederland doen alsof de 1,6 procent economische groei van het afgelopen kwartaal ten opzichte van een jaar eerder de opmaat is voor een nieuwe periode van expansie. Maar het kabinet speelt hiermee met vuur. Door deze economische groei als succes te claimen, groeit het zelfvertrouwen van werkende mensen en de bondsbureaucratie om in actie te komen. Na het zuur volgde toch immers het zoet?
Deze zeer beperkte groei is een kleine opleving in een zich verder verdiepende wereldcrisis. Nederlandse afzetmarkten in de eurozone krimpen en in plaats dat de Chinese economie de wereldeconomie uit het slop trekt, wordt zij juist meegesleurd naar beneden. Na de crash van de aandelenmarkten in juli, waarbij meer dan drie biljoen euro in rook opging, volgde eind augustus Zwarte Maandag, waarbij de koersen verder kelderden. Miljoenen mensen betalen de prijs met werkloosheid en een verdere druk op hun levens.
TTIP: neoliberale aanval
Op verschillende manieren proberen bedrijven binnen deze wereldcrisis hun winsten te vergroten. Met de invoering van TTIP hopen ze de macht van kapitaal ten opzichte van arbeid structureel te vergroten. De grotere concurrentie tussen menen om werk zal de lonen omlaag drijven. Door een grotere thuismarkt te creëren hopen westerse bedrijven beter de concurrentie aan te kunnen gaan met Chinese en Russische kapitalen. Niet voor niets noemde Hillary Clinton TTIP de ‘economische NAVO’.
Dat er voor bedrijven met TTIP veel op het spel staat, laten ook de lobbyregisters zien. 88 procent van de belangengroepen waarmee de Europese Commissie over TTIP sprak waren van het bedrijfsleven, 9 procent voor publieke belangen. Het Europees Parlement stemde al in met het opnemen van een clausule dat multinationals bij staten een miljardenclaim kunnen indienen als ze bijvoorbeeld negatief geraakt worden door milieuwetgeving.
TTIP staat hiermee in lijn met de chantage door Merkel en Dijsselbloem van Syriza en de verdere uitholling van de parlementaire democratie. Andere smaakjes dan meer van hetzelfde neoliberale kapitalisme zijn er niet. Om de aandacht hiervan af te leiden, wordt de angst opgeklopt voor vluchtelingen en moslims. Niet vluchtelingen zijn een probleem voor woningzoekenden, maar de leegstand en door de staat afgedwongen privatisering en verkoop van het huizenbestand.
Op naar een hete herfst?
De afgelopen jaren is er in Nederland weinig massaal verzet geweest tegen deze brute aanval van bovenaf. De komende maanden kunnen hier verandering in brengen. Meer dan drie miljoen mensen worden geraakt door het nieuwe akkoord voor de rijkscao’s, onder wie douaniers, onderwijzers en buschauffeurs. Zorgwerkers voeren op 12 september actie en op 10 oktober staat een protest tegen TTIP. Deze acties kunnen Rutte-II een slag toebrengen en moeten zo groot mogelijk worden.
TTIP kan hierbij als focuspunt dienen om links weer op te bouwen, juist omdat iedereen hierdoor geraakt wordt. Met TTIP kunnen we klimaatchaos moeilijker stoppen, Israëlische apartheid lastiger boycotten en wordt onze positie op de werkplek ondermijnd. Om dit tegen te houden is een brede coalitie nodig die over een langere periode richting kan geven in het protest.
Hierbij moeten we voorkomen dat het blijft bij eenmalige momenten. Steeds meer mensen weten waar TTIP voor staat en zijn bereid in actie te komen. Maar alleen als we zoveel mogelijk mensen onderdeel maken van deze campagne in verschillende steden en op universiteiten, kunnen we in Nederland de druk tegen dit akkoord opvoeren.