The Wire: misdaadfictie met een sociale kant
Interview door Gaverne Bennett
In The Wire bestaan geen helden, maar alleen schurken en slachtoffers, en velen zijn beide. De grootste schurken zijn de politici in het stadhuis, die achterover leunen terwijl delen van de stad verloederen. Ze laten zich omkopen door drugsbaronnen en kondigen af en toe een drugsoperatie af om de pers tevreden te stellen. Zij hebben de rotzooi veroorzaakt en houden de problemen in stand. De serie speelt zich af in Baltimore, maar de schijnwerpers zijn gericht op het hart van de macht in de VS.
Pelecanos is geboren en getogen in Washington. Hij schreef vijftien misdaadromans en vele afleveringen van The Wire. Van meet af aan waren Pelecanos’ boeken geen conventionele misdaadromans. Vaak schrijft hij over die kant van het leven in Amerika waarover je, tot The Wire begon, alleen hoorde in rapnummers – de buurten waar arme zwarten, latino’s en witten samenleven. Hij laat je plekken zien op een steenworp afstand van het Witte Huis, waar mensen op en onder de armoedegrens zweven, buurten aan hun lot overgelaten worden en moord en de illegale drugseconomie welig tieren.
Pelecanos heeft hele bevolkingsgroepen gezichten, namen, persoonlijkheden, intelligentie en emoties gegeven. Dat zijn mensen die alleen in beeld komen in nieuwsberichten en statistieken, maar die nooit bij naam genoemd worden tijdens de Amerikaanse verkiezingen. Zijn werk is een vlammende aanklacht tegen de impact van het neoliberalisme op het leven van de Amerikaanse arbeidersklasse. Maar hij laat daarnaast ook zien hoe mensen proberen hun situatie te begrijpen om terug te vechten, of zelfs maar te overleven.
Kun je iets over jezelf vertellen?
Ik ben een Griekse Amerikaan, ik ben getrouwd en heb drie kinderen. Ik heb vijftien romans geschreven en beschouw mezelf in de eerste plaats als romanschrijver. Wat je in The Wire ziet, lijkt erg op hoe ik mijn fictie benader. Het is misdaadfictie met een sociale kant. Ook produceer ik films en schrijf ik scenario’s en artikelen voor dag- en weekbladen. Ik heb graag veel wapens in mijn arsenaal.
Waarover gaat The Wire?
Oppervlakkig gezien lijkt The Wire een politieserie over politie tegen drugsdealers in Baltimore. Maar volgens mij is de beste omschrijving dat het gaat over hoe dingen werken. Elk seizoen hebben we meer elementen en personages toegevoegd: politiek en politici, onderwijzers, jongeren, advocaten en rechtbanken, journalisten en redactielokalen. Zo krijg je een panoramisch beeld van een Amerikaanse stad. Dat geeft een aardig idee van hoe het komt dat we zo veel mensen in de steek gelaten hebben die in de maatschappij buiten de boot vallen.
We besteden veel tijd aan de personages. Die moeten complex zijn en een unieke stem hebben. We hebben veel discussies, en ook meningsverschillen. We proberen echt te zorgen dat het klopt.
Wat is je favoriete seizoen?
Mijn favoriete seizoen was het vierde. Daarin volgen we vier jongens gedurende het schooljaar. We zien hun leven thuis en op straat en zijn getuige van de tragedie van hun lot. Je wilt jongeren bereiken omdat je bij hen nog iets zou kunnen oplossen. Maar er zijn geen makkelijke oplossingen. In werkelijkheid is het een geweldige overwinning als je één jongere de kans kunt bieden op een beter leven. Alles wat we wilden zeggen, viel op zijn plaats in seizoen vier.
Je hebt over Washington gezegd dat de tweedeling tussen de centrale regering en de arbeiders van de stad uniek is.
Er is een scheiding. De overheid geeft in wezen niet om de onderklasse omdat mensen uit de onderklasse weinig macht hebben en in meerderheid niet stemmen. Politici laten hun oren hangen naar kiezers en belangengroepen. De drugsoorlog is het belangrijkste voorbeeld. Onze volksvertegenwoordigers gebruiken wetgeving om de minder bedeelden in onze maatschappij rechteloos te maken en op te sluiten. Ze maken gezinnen en buurten kapot voor hun eigen politieke gewin. Het gevolg is dat mensen uit de binnensteden geen band voelen met hun regering en de politie beschouwen als hun vijand. In Washington is dat het duidelijkst omdat die armoede en dat geweld voorkomt in de schaduw van de monumenten en de gerechtsgebouwen.
Washington is de afgelopen tien jaar in gunstige zin veranderd. Ik ben erg hoopvol, maar een onaanvaardbaar hoog percentage van de bevolking is te laag opgeleid en leeft nog steeds onder de armoedegrens. Er valt dus nog veel te doen.
Je laat in je werk in detail zien hoe de drugsindustrie het leven in delen van Washington beheerst.
De drugsindustrie heeft een illegale economie gecreëerd. Ik ben erg voor het legaliseren van drugs. De schrijvers van The Wire hebben een stukgeschreven voor het tijdschrift Time, waarin stond: Als ik in een jury zat, en de aanklacht was een drugsgerelateerde misdaad zonder geweld, zou ik altijd besluiten dat die persoon onschuldig was. Als één jurylid dit doet, leidt dat volgens de wet tot vrijspraak. Soms is burgerlijke ongehoorzaamheid het antwoord als een regering weigert te doen wat juist is.
Denk je dat mensen The Wire na Katrina beter snapten, omdat het leven van veel Afro-Amerikanen de afgelopen twintig jaar niet is verbeterd?
Voor sommigen is het verbeterd en voor anderen niet. De geringe aandacht voor de slachtoffers van Katrina heeft meer te maken met het feit dat ze arm zijn dan met het feit dat ze zwart zijn. De regering is bij de ramp even incompetent te werk gegaan als bij de oorlog.
De vorige keer dat ik je sprak, was Bush net gekozen. Hoe zou je de afgelopen acht jaar omschrijven?
Als een nachtmerrie. Maar nachtmerries gaan altijd voorbij. Ik ben een fervent aanhanger van Barack Obama. Dit zijn de belangrijkste presidentsverkiezingen van mijn leven. Ik geloof in zijn eerlijkheid, integriteit en moed. Ik geloof echt dat hij de enige kans is die we hebben om het land weer te veranderen. Moreel leiderschap door het goede voorbeeld te geven, menslievendheid en mededogen in plaats van agressie – dat hebben we nodig. Maar of hij iets kan uitrichten, moeten we afwachten.
Dit interview verscheen voor het eerst in de Socialist 208. Er zijn in totaal 60 episodes verschenen van The Wire, die helaas nooit vertoond is op een algemeen beschikbare zender maar wel is verschenen op DVD. Vandaag is op de Universiteit van Amsterdam een seminar begonnen over The Wire.