The Angels’ Share van Ken Loach: vermakelijk, maar geen meesterwerk
Door Steven Blom
Ken Loach regisseerde 22 speelfilms, maar ook televisiefilms, documentaires en korte films. Wat zijn films gemeen hebben is hun realistische stijl: niets wordt mooier gemaakt dan dat het is. Loach’ films hebben compassie, humor en woede om sociaal onrecht. De hoofdpersonen in de films van Loach zijn geen superhelden die grootse avonturen beleven, het zijn gewone mensen die geconfronteerd worden met de alledaagse problemen van het leven in een onrechtvaardig systeem.
Loach kreeg in 2006 de Gouden Palm, de hoogste prijs op het Filmfestival van Cannes, voor de film The Wind That Shakes the Barley. Deze film gaat over een jonge dokter die zijn carrière achterlaat om zich in 1920 bij zijn broer te voegen en zich aansluit bij het Iers Republikeinse Leger. Als de Britten worden teruggedreven komt de vraag op of de republikeinse beweging een verdrag met de Britten moet aangaan. In dit debat nemen de twee broers een verschillend standpunt in en komen uiteindelijk zelfs tegenover elkaar te staan tijdens de Ierse onafhankelijkheidsoorlog.
In 2000 ging Loach naar Amerika om daar een film te maken. Veel mensen dachten dat Loach dan uiteindelijk toch zijn ziel had verkocht en het grote geld had opgezocht. Maar de film, Bread and Roses, bleek een prachtige film over schoonmakers die vechten voor betere arbeidsomstandigheden en het recht zich te verenigen in een vakbond. De film speelt zich af in Los Angeles, waar veel Latijns-Amerikaanse migranten in de schoonmaak werken. De film toont de zo vaak verhulde tegenstellingen in Amerika tussen arm en rijk, en tussen arbeiders en de bazen.
De film Land and Freedom uit 1995 speelt zich af in 1936 en gaat over een militante arbeider uit Liverpool die na een speech van een Spaanse revolutionair besluit naar Spanje te gaan om daar de republikeinse troepen te versterken. Hij sluit zich aan bij een revolutionaire POUM-militie. Door zijn ogen zien we ook de onderlinge strijd van republikeinen, anarchisten, stalinisten en de POUM.
Eén van zijn eerste films, Kes, uit 1970 vertelt het verhaal van een vervreemde jongen uit de arbeidersklasse, Billy, die betekenis in het leven vindt als hij voor een valk gaat zorgen en hem gaat trainen. De film toont de potenties die zo veel jongeren hebben maar die hen ontzegd wordt te ontwikkelen.
Vergeleken met deze films is The Angels’ Share een teleurstelling. De film slaagt er niet in om een kritische boodschap mee te geven. En als er een filmmaker is die dit subtiel kan zonder het er te dik bovenop te leggen dan is het Ken Loach. Het is een van Loach’ apolitieke komedies.
The Angels’ Share gaat over vier jonge mensen uit de onderklasse. Ze zijn in de criminaliteit beland en ze zijn alle vier veroordeeld tot een lange taakstraf, waarbij ze elkaar ontmoeten. De taakstraf wordt begeleid door de aardige en goedhartige Harry die het beste voor heeft met de jongeren. Harry, die een bijzondere liefde heeft voor whisky, neemt de groep mee naar een whiskystokerij. Eén van de jongeren, Robbie, is onlangs vader geworden en heeft een agressieve aard en een gewelddadig verleden. Hij blijkt een ‘neus’ te hebben voor whisky en raakt gefascineerd door deze drank. The Angels’ Share blijkt te verwijzen naar de hoeveelheid whisky die elk jaar in het vat verdampt, zo’n 2 procent.
De vier, die zich onder snobs en ultrarijken bevinden, komen er vervolgens achter hoe duur zeldzame whisky kan zijn (1,1 miljoen pond voor een vaatje) en dat er onlangs een vat met de beste en meest zeldzame whisky is gevonden in Schotland. En als Mo, een pathologische dievegge, vervolgens opbiecht dat ze de papieren heeft gestolen met daarop de locatie van het vat, besluit de groep het vat te stelen en trekt met z’n vieren richting Schotland.
De humor in de film is over het algemeen intelligent en scherp. Er zitten ook wel ranzige grappen in, zoals een dronken jongen die een spuugbak met whisky in een keer leeg drinkt. Maar ook wordt ons door het domste personage, die ironisch de naam Albert (van Albert Einstein) heeft, de economische wet van vraag en aanbod uitgelegd.
Veel van Loach’ films zijn echter wel meesterwerken en één voor één films die je gezien moet hebben en waar je wat van kan leren. In welk land de films zich ook afspelen, in Amerika, Spanje, Nicaragua, Irak of Ierland, en in welke historisch periode ook, de personen die er in voorkomen hebben één ding gemeen. Het zijn gewone mensen die allen vechten om te overleven in een onrechtvaardige wereld, en op hun manier vechten om er een betere van te maken.
The Angels’ Share
Regisseur: Ken Loach
Te zien vanaf: 6 september 2012