Terugkeer van racisme en fascisme in Europa benadrukt belang Kristalnachtherdenking

Het toenemende racisme en de opkomst van extreemrechtse partijen is een gevaarlijke ontwikkeling. Lonneke Lemaire van het Platform Stop Racisme & Uitsluiting betoogt waarom het juist in deze context van groot belang is om de Kristalnacht te herdenken.
25 oktober 2013

In 1992 werd in Rostock (Duitsland) een aanslag gepleegd op een asielzoekerscentrum. Voor jongeren, verbonden aan Nederland Bekent Kleur, aanleiding om op te roepen tot waakzaamheid door middel van een herdenking van de gruwelijke pogrom in nazi Duitsland in 1938. In de jaren ’30 van de vorige eeuw werd Duitsland gekenmerkt door grote werkloosheid en armoede.

Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam in Duitsland verschenen er in korte tijd borden in de straten in Duitsland met opschriften als ‘Joden niet welkom’ en werden er wetten uitgevaardigd die het leven voor de joden in Duitsland steeds moeilijker maakten. Zo werden er in april van datzelfde ’berufsverboten’ ingesteld; alleen ‘Ariërs’ mochten beroepen uitoefenen als rechter, arts of ambtenaar. Twee jaar later werd het joden verboden verbintenissen (zoals huwelijk) aan te gaan met niet-joden.
Progressieve Duitsers die zich verzetten tegen deze ontwikkelingen werd de mond gesnoerd. Jarenlang werden burgers in Duitsland gehersenspoeld over het ‘Joodse gevaar’.

Jaren van spanningen, verbodsbepalingen en pesterijen tegen joden volgden.
Dit leidde in de nacht van 9 op 10 november 1938 tot de pogrom die bekend staat als de Kristalnacht. Er werden 92 joden vermoord en honderden winkels en synagogen vernield.

Sinds de aanslag in Rostock 21 jaar geleden is het racisme in Europa flink toegenomen. Leek het in de jaren na 1992 in ons land nog mee te vallen, vandaag de dag zien we tendensen die lijken op wat er in het Duitsland van de jaren ‘30 gebeurde.

Ook nu eist de economische crisis z’n tol en stijgt het aantal gezinnen dat in armoede moet leven. Progressieve Nederlanders worden in de hoek gezet van ‘de linkse kerk’. Ook nu worden pogingen ondernomen om wetten en regelgeving op te stellen om groepen in de samenleving uit te sluiten. Op initiatief van de PVV van Wilders werden voorstellen gedaan om hoofddoekjes te verbieden, de bouw van moskeeën te ontmoedigen en zo meer.
Progressief Nederland wordt geridiculiseerd. Ook dit is herkenbaar. De mythes over een tsunami van moslims is door verschillende wetenschappers allang ontkracht.

De PVV gaat echter nog verder. Niet alleen zijn moslims niet aangepast, ze zijn bovendien niet echt mensen te noemen. Waar hebben we dat eerder gehoord?
Heeft Wilders het hier over mensen of dieren als hij het volgende over moslims zegt?: ‘dat komt hier maar heen en dat plant zich maar voort’, ‘stemvee’ en ‘kopvoddentax’. Dit is onverbloemd racisme.

De gelijkenis met de joodse stereotypen is niet ver weg. We weten uit het recente verleden wat voor een consequenties een dergelijk dehumanisering kan hebben. De afgelopen maanden laat Wilders steeds meer zijn ware gezicht zien. Was het een jaar geleden voor Wilders nog mogelijk te beweren niets met groepen als Front National of Vlaams Belang te maken te hebben, inmiddels worden de banden aangehaald.
Op 21 september liet Wilders in Den Haag toe dat neonazi’s de Hitlergroet brachten. Langzaam maar zeker laat de wolf zijn schaapskleren vallen en effent de weg voor het openlijk manifesteren van fascisten.

Het belang van de herdenking

Het is van het grootste belang om het wereldwijde antisemitisme blijvend aan de orde te stellen. Ook nu leeft het antisemitisme weer op. De Grieke neonazi-partij Gouden Dageraad spreekt bijvoorbeeld weer over het ‘joodse ongedierte’.

In west-Europa zien we dat partijen als het Front National, Vlaams Belang en de PVV doen alsof hun neus bloed wanneer ze worden geconfronteerd met het fascistische tuig wat ze aantrekken. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de halfslachtige opmerking van Wilders dat hij ‘geen banden met extremisme’ heeft, maar tegelijkertijd weigert te benoemen dat het om neonazi’s gaat.

De al jaren voortgaande uitsluiting van moslims in onze samenleving, het bekladden van moskeeën, het racistische vluchtelingenbeleid; dit alles moet voortdurend aan de orde worden gesteld. Een herdenking heeft slechts zin wanneer er lering uit wordt getrokken voor het heden. En dat heden wordt alsmaar verontrustender.

Laten we opnieuw duidelijk maken dat voor racisme en antisemitisme in Nederland geen plaats is. Laten we de Kristalnacht van 1938 opnieuw herdenken om herhaling te voorkomen.

Datum: zaterdag 9 november 2013
Tijd: 19.30 uur – 20.15 uur
Locatie: Hoek Zwanenburgwal/Amstel (bij het stadhuis)
Plaats: Amsterdam (metrohalte Waterlooplein)