Studenten laten zien: er is een alternatief
Door Ewout van den Berg
Twaalf dagen konden studenten de locatie bezetten waar ze zelf onderwijs volgen zonder dat het College van Bestuur (CvB) langskwam. Het bestuursgebouw, het Maagdenhuis, was nog geen avond bezet en voorzitter Louise Gunning kwam al langs. Ze werd weggehoond door studenten. Een dag later volgde de eerste halfbakken toezegging. Het laat zien dat harde actie werkt.
De studenten hadden hun acties nooit kunnen voeren zonder de brede steun vanuit de rest van de universiteit en de maatschappij als geheel. Op het moment dat het CvB de bezetters bedreigde met een boete van 100.000 euro, per dag per bezetter verklaarden 187 wetenschappers dat ze zelf ook onderdeel waren van de bezetting.
Khadija Tahriri van het Schoonmakersparlement verklaarde tegenover de studenten in het Maagdenhuis: ‘Schoonmakers weten wat het is om te strijden en wij weten wat het is om te winnen. Jullie studenten hebben ons altijd overal gesteund. In Utrecht, in Amsterdam bij de VU. Ga door met de strijd, geef niet op. Jullie hebben recht op wat jullie vragen. Reken op onze steun!’
Brede eisen
De opstand van studenten is begonnen aan de faculteit Geesteswetenschappen waar kleine studies wegbezuinigd dreigen te worden. Veel bezetters hebben de afgelopen jaren ervaren hoe de UvA structureel projecten doorvoert zonder draagvlak onder studenten en docenten. Hierbij negeert het CvB de besluiten van de medezeggenschap, zoals rond de fusie van de bètafaculteiten van de VU en de UvA.
De universiteit is een bedrijf geworden. Voorzitter van het CvB Louise Gunning ‘verdient’ tien keer zoveel als een schoonmaker aan de UvA en is tegelijkertijd Commissaris van de Schiphol Group. De UvA speculeert met vastgoed in de Amsterdamse binnenstad en kondigde een dag na de ontruiming van het Bungehuis aan dat dit gebouw werd verkocht aan de elite-club Soho House. De werkdruk op docenten wordt steeds verder opgevoerd, terwijl studenten zo snel mogelijk door hun studie worden gejaagd.
Ditzelfde proces zien we in de rest van de maatschappij. Terwijl zorgbestuurders hun zakken vullen, sluiten steeds meer zorginstellingen hun deuren. Bijna dertigduizend zorgwerkers zijn er ondertussen ontslagen volgens de ontslagenteller van de FNV. Sommigen van hen worden onder slechtere arbeidsvoorwaarden weer aangenomen. Het is dan ook inspirerend dat met ontslag bedreigde zorgwerkers uit Oss het voorbeeld van de studenten volgden en het gemeentehuis bezetten.
Hoe verder?
De bezettingen in Amsterdam hebben de druk op het CvB opgevoerd. Het is belangrijk dat studenten vertrouwen op eigen kracht en hun draagvlak verder uitbreiden door verdere actie, zoals studentenstakingen en demonstraties. Bezettingen zijn geen doel op zich.
Sommige studenten en docenten roepen het CvB op om samen met de bezetters naar Den Haag te gaan. Maar de universitaire managerskaste heeft eigen belangen. Ook burgemeester van der Laan, die studenten eerder met politiegeweld liet ontruimen, en Jet Bussemaker gaan niet helpen. Zij zijn onderdeel van het probleem, niet van de oplossing.
Om de strijd om de universiteit te winnen, moeten we bruggen bouwen richting docenten en ondersteunend personeel. De flexibele contracten zorgen ervoor dat ze niet van de ene op de andere dag in staking zullen gaan, maar hier moeten we wel naartoe. Als zij het werk neerleggen, ligt de onderwijsfabriek stil.
De spirit van het Maagdenhuis is nodig door heel Nederland – van Rotterdam tot Groningen en Maastricht. Dat is wat bezuinigende politici en belasting ontwijkende multinationals het meeste angst inboezemt.
Door middelen beschikbaar te stellen, kan ook de FNV een blijvende positie opbouwen binnen het hoger onderwijs. Studenten hebben ‘het jaar van de straat’ feestelijk geopend met hun bezettingen. De vakbond zou hier nu vervolg aan moeten geven.
Zie de pagina’s van Bungehuis bezet, De Nieuwe Universiteit – voor een democratische universiteit en newuni.nl.