Studenten gaan over tot actie
Al sinds de jaren ‘80 is er sprake van een uitholling van de kwaliteit en toegankelijkheid van hogescholen en universiteiten, aangejaagd door het neoliberale principe dat onderwijs vooral ‘winstgevend’ moet zijn. Afgelopen herfst kwamen daar de bevriezing van de studiefinanciering en verhoging van het collegegeld bij en op dit moment wordt er, met de economische crisis als chantage, door een heroverwegingscommissie bekeken hoe er nog meer kan worden bezuinigd.
Hierbij gaat het om een bezuiniging die maar liefst 1,2 miljard op moet gaan leveren. Al in september zinspeelden zowel minister van Onderwijs Plasterk als zijn partijgenoot Bos op afschaffing van de studiefinanciering. Vooralsnog lijkt een groot gedeelte van de politieke partijen het hier mee eens te zijn.
Studenten echter geven aan dat dit de druppel is die de emmer doet overlopen. De afgelopen decennia zijn zij steeds meer gaan betalen voor steeds minder kwaliteit. Maar zelfs nu nog wordt er door het kabinet volgehouden dat, als studenten nog enigszins kwalitatief hoogwaardig onderwijs willen, ze opnieuw moeten inleveren. Deze maand zullen er dan ook door het hele land acties plaatsvinden tegen verdere bezuinigingen op de kwaliteit én toegankelijkheid van het hoger onderwijs.
Verzet
De groeiende onvrede in het hoger onderwijs begint zich steeds duidelijker in verzet te vertalen. Op 9 december demonstreerden honderd Nijmeegse studenten naar aanleiding van een oproep van het Nijmeegs Onderwijs Platform tijdens een bezoek van Plasterk aan hun universiteit.
In Amsterdam werd er twee dagen later door boze studenten en docenten geprotesteerd tegen de invoering van een nieuwe roosterindeling, waardoor de kwaliteit van het onderwijs op de Faculteit Geesteswetenschappen (FGW) van de UvA verder onder druk zou komen te staan. Na afloop werd er door meer dan honderd studenten en docenten gedebatteerd over de noodzaak van verdere acties, waarbij ook aan de Maagdenhuisbezetting van 1969 werd gerefereerd.
Dat er veel onvrede bestaat is ook opgemerkt door universiteitsbesturen. Nadat al eerder in Leiden werd gepoogd de onafhankelijke universiteitskrant Mare te vervangen door een informatieblaadje van de universiteit, wordt nu het Utrechtse Ublad met eenzelfde maatregel bedreigd. Rondom de invoering van de nieuwe roosterindeling op FGW in Amsterdam probeert het College van Bestuur nu uit te komen onder het adviesrecht van de ondernemingsraad.
In Groningen probeerde het College van Bestuur eenzijdig een nieuw Bindend Studie Advies in te voeren. Studenten gingen uit protest over tot een bezetting en dwongen zo meer inspraak af – waarmee ze aantoonden dat niet polderen, maar actie loont. De bezetting in Groningen was het sluitstuk van een jaar waarin studenten meermaals in verzet kwamen, met lokale acties maar ook met demonstraties bij de Tweede Kamer.
Effect
Dat dit protestgeluid reeds effect heeft wordt aangetoond door de gang van zaken rond het duurder worden van de tweede studie. In feite is dit plan van tafel gehaald door de onrust die er rond het thema was ontstaan. Het lijkt er echter op dat door het kabinet dezelfde tactiek wordt gehanteerd als met de versoepeling van het ontslagrecht: het plan wordt in feite uitgesteld om het vervolgens op een moment dat er minder actiebereidheid is alsnog door te voeren.
Dit laat zien hoe belangrijk het is om de eerste stappen van verzet nu overal serieus te gaan uitbouwen. Het tegenhouden van bezuinigingen is een eerste stap; het afdwingen van investeringen een tweede; maar uiteindelijk zullen we ervoor moeten zorgen dat het niet langer de managers, de politici en hun marktmechanismen zijn die bepalen wat er op universiteiten en hogescholen gebeurt, maar studenten en docenten zelf.
Max van Lingen, actief betrokken bij meerdere studentennetwerken en lid van de IS op de UvA: ‘Het is te zot voor woorden dat in tijden van crisis de financiële wereld miljarden aan staatssubsidie ontvangt, maar de rekening daarvan wordt gedropt bij studenten en werknemers. Hoe is nog langer te verdedigen dat er wel 2 miljoen euro per dag voor de oorlog in Afghanistan beschikbaar is, maar de studiefinanciering overboord moet vanwege “bezuinigingen”? Dit bewijst juist dat er extra investeringen mogelijk zijn in het onderwijs, als de prioriteiten tenminste worden omgedraaid.’
‘Velen zullen het hiermee eens zijn, maar zonder weerstand of druk op de ketel gaat dit kabinet gewoon door op dezelfde tour. In de komende acties is het dus van belang dat zoveel mogelijk studenten zelf in beweging komen. De studentenprotesten in de rest van Europa laten zien dat als je met veel bent, je de universiteit tot stilstand kunt brengen en eisen kunt afdwingen. Daarmee kunnen we ook een signaal naar de rest van de samenleving uitzenden dat het tot hier is en niet verder: laat de rijken de crisis betalen!’
De IS doen actief mee met het protest en pleiten onder andere voor de volgende eisen:
• Stop de afschaffing van de studiefinanciering
• Geen bezuinigingen maar juist investeringen
• Voor meer inspraak van studenten en docenten
• Tegen het marktdenken in het hoger onderwijs
Wil je ook meedoen of meer informatie over wat er op jouw universiteit gebeurt? Neem contact op met een van onze afdelingen.
Zie de site van Comité SOS voor meer informatie over de Landelijke Actie Week Hoger Onderwijs
.