Staatssteun voor vergiftiging

Afgelopen maand bleek uit nieuw onderzoek dat de bewoners van de IJmond, waar de staalfabrieken van Tata staan, een substantieel grotere kans hebben op ziekte. Dat gaat om irritaties, hoofdpijn, benauwdheid of misselijkheid, maar ook om chronische aandoeningen als COPD.

Opmerkelijk zijn de resultaten niet. De wijde omgeving van de fabriek heeft te maken met grafietregens, waarbij kleine metaaldeeltjes neerdalen. De omgeving is daarom verontreinigd met kankerverwekkende zware metalen, zo bleek in 2019 uit onderzoek van het RIVM. Toen waren er zorgen over de effecten op de ontwikkeling van kinderen in de omgeving. Afgelopen zomer bleek dat bewoners van Beverwijk 25 procent meer kans hebben op longkanker.

Dit soort onderzoeken volgt elkaar in rap tempo op. Alleen al het RIVM deed er ruim 25 sinds het einde van de jaren 90. Toch is er nog nauwelijks iets gebeurd om de industriële vergiftiging van de omgeving te stoppen. Sterker, belangrijke informatie wordt achtergehouden door Tata en de provincie, en er vinden structureel overtredingen van de milieuvergunningen plaats. In plaats van in te grijpen heeft de Nederlandse staat tot nu toe steeds een oogje toegeknepen. Als er geld te verdienen valt, is de gezondheid van omwonenden niet interessant meer.

Wel greep de staat in om te voorkomen dat Tata Steel belasting moest betalen. In de afgelopen acht jaar betaalde het bedrijf geen vennootschapsbelasting: een subsidie van 390 miljoen. Daarbovenop gaf de staat het bedrijf in 2014 een subsidie van 300 miljoen om een proeffabriek te bouwen, die sindsdien maar nauwelijks werd gebruikt.

Bovendien is Tata ook nog een van de grootste uitstoters van broeikasgassen – goed voor een slordige 10 procent van de gehele landelijke uitstoot. Nog altijd wordt er vanuit de staat niets ondernomen om Tata zelfs maar aan de wet te houden. Wel heeft de gezondheidsraad een nieuw onderzoek aangekondigd. Dat zal helpen om de hete aardappel weer even vooruit te schuiven.