Solidariteit stopt deportatievlucht naar Rwanda

Vluchtelingen op de Middellandse Zee, 21 mei 2018 (Foto: Tim Lüddemann)
De eerste deportatievlucht naar Rwanda is dinsdag 1 juni in het Verenigd Koninkrijk aan de grond gebleven. Dat heeft een serie protesten in Londen en twaalf andere steden afgedwongen.
1 augustus 2022

In het weekend ervoor blokkeerde een menigte in de Zuid- Londense wijk Peckham ook urenlang een detentiebus. Zo wisten ze een politie-inval tegen te houden waarbij vluchtelingen uit hun huizen werden gehaald. Onder druk van de protesten verbood het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uiteindelijk de vlucht naar het Afrikaanse land op basis van ‘reële risico’s op onmenselijke en vernederende behandeling’.

Het antiracistische samenwerkingsverband Stand Up To Racism reageerde positief op de protesten: ‘Het is ontzettend welkom dat er vanavond niemand naar Rwanda is gedeporteerd. Maar we weten dat we de strijd tegen alle racistische deportaties en staatsracisme verder moeten opvoeren.’

Vluchtelingenbeleid

Het Rwandaplan is het nieuwste voorbeeld van het hardvochtige Britse vluchtelingenbeleid. Het houdt in dat vluchtelingen in het Afrikaanse land worden gedumpt zonder uitzicht op terugkeer, hoe krachtig hun asielaanvraag ook is. De Rwandese regering neemt vervolgens hun aanvraag in overweging. In geval van afwijzing wordt de vluchteling naar een onbekende bestemming gedeporteerd. Het is de grootste nachtmerrie voor mensen die al zoveel moeite hebben gedaan om het Verenigd Koninkrijk te bereiken.

De regering van Boris Johnson doet alsof het plan het humanitaire antwoord is op de gevaarlijke overtocht over het Kanaal tussen Frankrijk en Engeland. Maar het Rwandaplan jaagt racisme verder aan in de Britse samenleving. Het verdeelt mensen die samen tegen de Tories willen vechten voor sociale en economische rechtvaardigheid. Ondertussen laat Johnson de miljardairs in hun superjachten met rust. Die miljardairs zijn degenen die baat hebben bij subsidies op de fossiele industrie en de verdere leegroof van het mondiale Zuiden. En precies dat roofbeleid zorgt ervoor dat mensen elders niet meer veilig zijn en ervoor moeten kiezen om huis en haard te verlaten.

Rwanda

Johnson kiest Rwanda om dit land terug in de invloedssfeer te krijgen. De Rwandese machthebber Paul Kagame flirt de laatste tijd met China, waardoor de handelsrelatie met het Verenigd Koninkrijk onder druk komt te staan. Rwanda fungeert als het lokale exportcentrum van mineralen en edelstenen.

Kagame kwam na de genocide van 1994 aan de macht en regeert sindsdien met harde hand. Human Rights Watch rapporteert dat Rwanda ‘een stevige staat van dienst [heeft] op het gebied van buitenrechtelijke executies, verdachte sterfgevallen in hechtenis, onwettige detentie en marteling, met name gericht tegen critici en dissidenten.’ Dat weerhoudt de Britse regering kennelijk niet om vluchtelingen uit volstrekt andere werelddelen over te leveren aan Kagames trawanten.

Grens

Het Rwandaplan schuift de grens van de Europese vluchtelingenzwendel nog verder Afrika in, nadat de EU met Marokko en landen in de Hoorn van Afrika deals heeft gesloten. Het Khartoumproces werd eind 2014 ondertekend en zou zogenaamd mensenhandel tegen moeten gaan. In werkelijkheid betaalt Europa landen in de Hoorn van Afrika om als politieagent tegen de eigen bevolking op te treden. Dat veel van die politieagenten op het moment van tekenen een dictator in eigen land waren, maakte de EU niet zoveel uit.

De EU sloot vervolgens in 2015 deals met landen onder de Sahara, zoals Niger en Mali. Dit zijn overeenkomsten die vergelijkbaar zijn met de EU-Turkijedeal die begin 2016 onder leiding van Mark Rutte en Diederik Samsom tot stand kwam. In ruil voor zes miljard euro en de afschaffing van de visumplicht ziet Turkije er sindsdien streng op toe dat vluchtelingen niet langer de oversteek naar Europa wagen. Als je in Niger een lift of onderdak geeft aan een onbekende, riskeer je een boete van ruim 45.000 euro of gevangenisstraf tot dertig jaar. En dat risico loop je niet alleen als je ‘op heterdaad wordt betrapt’.

Vluchtelingenstroom

Half juni publiceerde het UNHCR het jaarlijkse trendrapport, waarin deze VN-vluchtelingenorganisatie constateert dat inmiddels meer dan 100 miljoen mensen zijn gedwongen hun huis te verlaten als gevolg van conflicten en klimaatverandering. Dat is een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden. ⁠Nieuwszender Al Jazeera maakte de volgende vergelijking: als dat aantal vluchtelingen in één land zou wonen, vormde De eerste deportatievlucht naar Rwanda is dinsdag 14 juni in het Verenigd Koninkrijk aan de grond gebleven. Dat heeft een serie protesten in Londen en twaalf andere steden afgedwongen. dat het op veertien na meest bevolkte land ter wereld.⁠ De aanhoudende voedselcrisis als gevolg van de Russische invasie van Oekraïne zal nog meer mensen dwingen te vluchten. Vooral mensen in Afrika zullen daardoor hard worden getroffen, wat het Engelse Rwandaplan nog wranger maakt.

Bij aanmeldcentrum Ter Apel moesten zeker honderd niet-Europese vluchtelingen de nacht buiten op stoelen doorbrengen. Eerder dit jaar zagen we het warme welkom voor Oekraïense vluchtelingen. Veel hotels in het zuiden van het land verhuren een kwart van de kamers aan Oekraïense vluchtelingen, niet in de laatste plaats omdat de overheid de hotels tegemoet komt. Maar we moeten ons hard maken om solidair te zijn met álle vluchtelingen en niet meegaan in dubbele standaarden. Ook in Nederland hebben we dringend een solidariteitsbeweging met vluchtelingen nodig.