Socialistische revolutie als antwoord op de klimaatcrisis

De documentaire Der laute Frühling (De luidruchtige lente) behandelt een van de meest belangrijke discussies in de klimaatbeweging: de rol van de werkende klasse in de revolutionaire klimaatstrijd.
2 juni 2023

De Duitse filmmaker Johanna Schellhagen – gelieerd aan Labournet.tv – deelt de film op in grofweg twee delen. Het eerste deel ontroert en inspireert. Activisten en wetenschappers zoals Andreas Malm zetten de ernst van de klimaatcrisis, de verwevenheid met het kapitalisme en de mythes van het groene kapitalisme haarfijn uiteen.

De inspiratie komt uit de vele beelden van massale opstanden en revoluties van de afgelopen jaren. Van de Arabische Lente tot aan Soedan en Chili. De filmmaker herinnert ons eraan dat – hoe hopeloos het soms ook lijkt – er altijd mensen opstaan die het kapitalisme bevragen en de straat opgaan.

De vraag voor de klimaatbeweging blijft echter altijd: hoe komen we tot verandering en hoe ziet die verandering eruit? Die vraag stelt de film ook aan klimaatactivisten tijdens blokkades van kolentransporten, protesten tegen fossiele brandstofwinning en de klimaatstakingen. De antwoorden van klimaatactivisten zijn exemplarisch voor hoe weinig er over deze vraag wordt nagedacht. De klimaatactivisten antwoorden namelijk: organiseer je, doe iets, ga desnoods tuinieren.

Kijkend naar de ernst van de klimaatcrisis en het gemak waarmee staten en fossiel kapitaal blijven doorgaan, is dit antwoord niet genoeg. De filmmaker trekt de belangrijke conclusie dat verandering enkel kan worden afgedwongen door een georganiseerde werkende klasse.

Arbeidersklasse

Het tweede deel poogt een invulling te geven aan deze conclusie: hoe moet de klimaatstrijd door de werkende klasse worden vormgegeven? De film gaat wat betreft stijl over van een documentaire naar een geanimeerde dagdroom over een toekomstige revolutie in het jaar 2024. We zien hoe een opstand in West-Europa overgaat in een complete revolutie. De mensen stromen de straat op, organiseren zich in buurtcomités en besluiten zelf hoe de maatschappij wordt gerund.

De focus wordt vooral gelegd op hoe mensen die in belangrijke sectoren werken zoals landbouw, distributie en energie in een revolutionaire situatie de macht op de werkvloer overnemen en de maatschappij zonder bazen draaiende houden. De film ziet het belang van deze werknemers in zo’n revolutie, omdat zij uit hun ervaring weten hoe je dat doet. De werknemers van de supermarkten weten hoe de voedseldistributie in stand kan worden gehouden, de verpleegkundigen weten hoe je gewonden moet verzorgen en werknemers in de energiesector houden de energievoorziening in stand.

Zelfbeheer

De film maakt hiermee een belangrijk punt: we hebben geen bazen nodig, alle kennis is er om zelf een samenleving draaiende te houden op een betere, schonere en rechtvaardige manier. Maar door direct de stap te maken van de huidige klimaatbeweging naar een plan voor tijdens de revolutie slaat de film alsnog de belangrijkste stap over: hoe komen we daar? Ook hierin zou de werkende klasse een belangrijke rol kunnen spelen. Niet alleen heeft de werkende klasse door het dagelijks werk kennis, ervaring en de middelen om een revolutionaire maatschappij te runnen, ze hebben ook de macht en een netwerk om die verandering af te dwingen door te gaan staken en actie te voeren.

Daadwerkelijke revolutionaire verandering vergt meer dan het innemen van strategische posities in de fossiele economie en het erkennen van de potentie van arbeidersmacht. De strijd moet in het hier en nu gevoerd worden door onvermoeid te organiseren op de werkvloer, in de vakbonden en op straat, door de totale verwoesting van onze leefomgeving te verbinden met de dagelijkse uitbuiting en door het stellen van klimaateisen die het geld halen waar het zit.

Milieudefensie, Extinction Rebellion en FNV Netwerk Klimaat organiseren deze maand screenings van Der Laute Frühling op 15 juni in Amsterdam, 22 juni in Rotterdam en 29 juni in Utrecht. Meer informatie en kaarten zijn beschikbaar op de site van Milieudefensie.