Sensire en de acties in de zorg
Door Peter van Eerbeek
De acties van vandaag bestonden uit een reeks van waarschuwingsstakingen ven één minuut, waarbij zorgwerkers zichzelf en hun collega’s fotografeerden. De acties zijn gericht tegen het principeakkoord in de zorg, dat niet door de belangrijkste zorgbond – Abvakabo FNV – is ondertekend.
Deze landelijke aanval op de positie van zorgwerkers valt samen met een reeks van lokale conflicten, waarvan Sensire, in de Achterhoek, er één is. Daarover twitterde SP-fractievoorzitter Emile Roemer: ‘Na een lange strijd winnen de thuiszorgmedewerkers van Sensire! Geweldig en terecht. Actievoeren helpt! Van harte gefeliciteerd! #sensire’. En volgens Abvakabo FNV: ‘Hiermee is een eind gekomen aan de steeds verdergaande race to the bottom in de Achterhoek’.
Eind augustus kondigde het bedrijf aan om de plannen waarmee al gedreigd was door te zetten. In mei meldde het al: ‘Door nu collectief ontslag aan te vragen voor alle thuishulpmedewerkers, voorkomt de organisatie een groot financieel risico.’
Officieel was er onduidelijkheid over het gemeentelijk beleid ten aanzien van thuishulpen in 2014. In de achterkamertjes was ondertussen al met verschillende gemeenten een deal gesloten over een schijnconstructie.
Hiermee konden de ontslagen werkers goedkoper in dienst worden genomen via een andere BV, die slechts ‘bemiddelde’ tussen klanten en zelfstandige thuishulpen. Bij vergelijkbare constructies in de Achterhoek gold een bruto uurtarief van 12,50. Het resultaat was dat thuishulpen werkten onder het minimumloon.
Volgens minister Asscher is dit alles geheel volgens de regels verlopen, en waren verliezen in 2011 en 2012 een voldoende reden voor massaontslag. Maar het gemelde verlies van 27.000 euro in 2012 was een winst geweest van 48.000 euro, als er niet 75.000 euro was geïnvesteerd in het optuigen van de schijnconstructie.
Actie
Dat dit plan niet kon doorgaan is te danken aan de strijd van meer dan tweeënhalve maand die thuishulpen hebben gevoerd. Ze bezetten onder andere het hoofdkantoor van Sensire, demonstreerden in Borculo en Varsseveld, en organiseerden twee werkonderbrekingen. De 800 ontslagen vaste medewerkers worden met behoud van hun rechten overgenomen door zorgbedrijven TSN en Zorgkompas.
Dit in ruil voor de toezegging van de betrokken gemeentes om af te zien van bezuinigingen op de thuiszorg in 2014. 300 flexwerkers lopen echter het levensgrote risico buiten de boot te vallen. Hoe inspirerend en relatief succesvol de acties weliswaar zijn geweest, het gevaar is dat dit de onderlinge solidariteit ondermijnt die nodig is om in de toekomst succesvolle acties te organiseren.
In 2014 wordt er nog niet bezuinigd, maar in 2015 wil het kabinet nog eens 2 miljard euro bezuinigen op de Wmo (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en de AWBZ. In het akkoord hebben de partijen uitgesproken dat ze de Achterhoek ‘tot een proeftuin willen maken met het oog op de verwachte veranderingen per 2015’.
De overwinning is dus tijdelijk, en laat bovendien veel ruimte open voor het idee dat bezuinigingen nu eenmaal ‘noodzakelijk’ zijn, en de vakbond hiervoor in crisistijd ook verantwoordelijkheid moet nemen.
Zorgbedrijven gebruiken de aangekondigde maatregelen nu al als excuus om werkers te ontslaan en zo kosten te drukken. Zowel de inspiratie als de lessen van het verzet bij Sensire zijn nodig om de verdere sloop van de zorg te stoppen.
De tweet van Ruud Kuin vandaag was een goede samenvatting: ʻVan Rijn schrapt 80.000 banen in de zorg en Klijnsma verplicht mantelzorg als tegenprestatie zonder loon…ʼ. Dit kabinet weet precies waar het mee bezig is. Daarom ziet het ernaar uit dat verdere uitbreiding en verdieping van de acties noodzakelijk is.
Zie de site van Abvakabo FNV voor meer foto’s van de acties van vandaag.