RUG laat studenten op straat slapen
In de stad Groningen leidt het nieuwe collegejaar steeds opnieuw tot een acute woningcrisis, omdat een structurele oplossing uitblijft. Elk jaar schrijven meer studenten zich in aan de Rijksuniversiteit Groningen en hoewel het van tevoren lastig inschatten is hoeveel dat er zullen zijn, werd het aantal dit jaar geschat op 1300 studenten meer dan het jaar ervoor. Shelter Our Students (SOS) werd opgezet door een groep organisaties, waaronder de Internationale Socialisten, ROOD Groningen, de CJB en enkele studentenorganisaties, om op de korte termijn dakloze studenten een onderdak te bieden, maar ook om aandacht voor het probleem te vragen op nationaal niveau.
Universiteit neemt geen verantwoordelijkheid
In 2018 zetten studentenprotesten de RUG onder druk om de situatie van studenten die in noodtenten woonden te verbeteren. Drie jaar later is de situatie nog erger dan toen, ook al werd de universiteit maanden voordat de huidige crisis begon gewaarschuwd voor de ontoereikendheid van de geplande noodhuisvesting. De huisvestingssituatie is er niet op vooruitgegaan en de RUG trekt nog steeds meer (internationale) studenten aan dan ze aankan.
De studenten die geen kamer kunnen vinden moeten betalen om in grote, troosteloze slaapzalen te verblijven, of anders in een hostel als laatste redmiddel voor de korte termijn. Maar de hotels en hostels raakten volgeboekt. Studenten worden de universiteit ingezogen, maar mogen bij aankomst in bushokjes overnachten. Aan het begin van dit studiejaar meldden daarom ruim 600 studenten zich aan in Groningen voor het couchsurfing noodplatform van SOS, voornamelijk internationale studenten.
Oorzaken crisis
De RUG heeft door het financieringsmodel van de universiteiten baat bij groeiende studentenaantallen en heeft dus geen actieve stappen genomen om deze terug te dringen. Studenten van buiten de EU betalen meer dan dubbel het reguliere collegegeld. Of zij na betaling überhaupt de adequate voorzieningen hebben om hun studie te volgen, is voor de universiteit een bijzaak. Hoewel de universiteit beweert niet meer aan marketing te doen in het buitenland, doet zij nog wel aan ‘voorlichting’ – marketing onder een andere naam. In de activiteiten van de RUG op dit vlak wordt echter geen inzicht verstrekt.
Verder lijdt de huizenmarkt in Groningen onder dezelfde problemen als heel Nederland. Huisjesmelkers krijgen vrij spel, waardoor de private huursector groeit ten koste van sociale huursector en de huurprijzen harder stijgen dan in elke andere provincie. Als gevolg van neoliberaal woonbeleid wordt de sociale huursector al decennia afgebroken en de privatisering van huisvesting gestimuleerd. Voor internationale studenten is het nóg moeilijker aan een kamer te komen door discriminatie op de platforms waar kamers worden aangeboden. Veel facebookposts voor hospiteeravonden beginnen met ‘no internationals’ en als je een makelaar niet in het Nederlands mailt heb je een grotere kans dat je geen reactie krijgt. Dan moet je verder ook nog alvast in Nederland zijn om bij die hospiteeravonden of bezichtingen aanwezig te kunnen zijn.
Shelter Our Students maakt vuist
Naast de tijdelijke opvang in het couchsurfing-platform zette SOS zich daarom in om te voorkomen dat volgend jaar hetzelfde zou gebeuren. Een reeks acties om aandacht te vragen voor het probleem – van een flyeractie met een tentenkamp voor het academie gebouw tot een banner drop bij de opening van het academische jaar – eindigde in de bezetting van het academiegebouw. Na enkele speeches en een mars drongen ongeveer 150 demonstranten rond 13:00 het academiegebouw binnen waar de slaapzakken alvast in de centrale hal werden uitgerold. De boodschap was: ‘als wij geen woning hebben om in te slapen, dan slapen we wel in de universiteit.’ Daar bleef de groep totdat de universiteit de vier eisen die SOS eerder had opgesteld zou ondertekenen.
De eisen die SOS stelde, luiden als volgt: onmiddellijk gratis noodhuisvesting voor alle dakloze studenten in de stad op dit moment en in de toekomst, verbetering van de communicatie over huisvesting naar internationale studenten, de bouw van 2000 kamers op de Zernike Campus en het terugbrengen van aantal toe te laten studenten per jaar. Daarbij moest de universiteit zich publiekelijk uitspreken voor een ander financieringsmodel van universiteiten als signaal naar Den Haag. Met de laatste drie eisen stemden leden van het CvB en wethouder Van der Schaaf in, maar gratis noodopvang stond hen principieel tegen. Zodoende werd besloten om de kosten van noodopvang in slaapzalen, de bestaande en de aanvullende, van 9 naar 6 euro per nacht te accepteren.
De straten op
De samenwerking die tot stand kwam in de SOS campagne was een krachtig impuls voor het activisme in de stad, voornamelijk onder studenten. De problematiek waar studenten tegenaan lopen wordt veroorzaakt door het kapitalistische winstoogmerk, de drijfveer achter de financiering van universiteiten en de woningcrisis waar momenteel door het hele land tegen wordt gedemonstreerd. Deze samenwerking biedt perspectieven voor nieuwe acties in Groningen, waaronder binnenkort een woonprotest.