Rijken opnieuw rijker

Sociale ongelijkheid heeft wereldwijd haar hoogste punt bereikt sinds 1929. Volgens het Oxfam Novib rapport An economy for the 99% bezitten de acht rijkste mannen nu 426 miljard, ongeveer net zoveel als de helft van de wereldbevolking. In Nederland stopte de rijkste 1% het afgelopen jaar bijna de helft van alle groei in haar zak.

Volgens hedgefondsbaas Ray Dalio (zelf goed voor 17 miljard) wordt het alleen maar erger: ‘De toenemende financiële druk zal het de armste 60 procent moeilijker en moeilijker maken, vooral als we de volgende recessie krijgen.’ De armen gaan er niet op vooruit, niet in Nederland en niet wereldwijd.

Links en de vakbeweging spreken dan wel telkens hun afschuw uit over ongelijkheid en andere effecten van het neoliberalisme, maar zien blijkbaar niet dat hier sprake is van een klassenoorlog. Volgens de marxistische geograaf David Harvey is het neoliberalisme een politiek project om de positie van werkenden tot op het bot te verzwakken en die van de bezittende klasse te versterken. En dat is tot nu toe zeer succesvol.

Dat succes berust voor een groot deel daarop, dat links en de bonden sinds de jaren 80 grotendeels zijn meegegaan in de neoliberale plannen van loonmatiging, flexibilisering, privatisering en deregulering. Deze blindheid voor een begrip van klassenstrijd is de basis voor halfslachtige strategieën en bloedeloze campagnes. Al dertig jaar worden de aanvallen van de heersende klasse vooral in goede banen geleid, zodat ze maar zo zacht mogelijk zullen landen.

Maar zoals Oxfam opnieuw heeft laten zien: er komt nooit een punt waarop de kapitalist genoeg heeft. Wie aangevallen wordt doet er goed aan om terug te vechten. Het is tijd voor actie. Onlangs nog lieten de leerkrachten, buschauffeurs en Deliveroo-koeriers zien dat het aan actiebereidheid niet ontbreekt. Het is de timide vakbondsbureaucratie die het nalaat de kant van haar leden te kiezen. Het is aan de leden haar daartoe te gaan dwingen.