Repressie is geen remedie voor corona
Het is duidelijk dat fysiek contact moet worden gemeden om het effect van het coronavirus enigszins in te perken. Maar de manier om dit te handhaven is niet door middel van repressie, maar door zoveel mogelijk niet-essentiële productie en diensten te sluiten. Dat kan echter niet onder dit systeem en dus zoeken de machthebbers naar andere manieren om mensen te dwingen binnen te blijven.
Burgemeesters hebben via een noodverordening de macht gekregen om te handhaven op groepsvorming. Dit leidt op veel plekken tot controles en boetes door politie en handhavers. Voor individuen is dit een boete van 400 euro én een aantekening op je strafblad. Voor bedrijven kan de boete oplopen tot 4.000 euro. Uit onderzoek van vakbond CNV blijkt echter dat bedrijven nauwelijks beboet worden als op de werkvloer de regels worden overtreden. Wat dat betreft worden er heel selectief groepen mensen getarget op verdenking van overtreding. Daarbij laat de politie zich leiden door het racisme en seksisme dat de laatste tijd door schandalen steeds vaker aan het licht komt.
In Brussel reed de politie de 19-jarige Adil dood nadat hij vluchtte voor een coronaboete. Vrienden en bekenden van Adil gingen de straat op en wederom greep de politie hard in en ontstonden er rellen. Spandoeken die opriepen tot gerechtigheid voor Adil werden door de politie van balkons verwijderd.
Terwijl jongeren in de Franse banlieues hun werk verliezen gebruiken de politie en ME de bevoegdheden om de jongeren bij controles door te lichten. In de arme wijken van Parijs met slechte gezondheidszorg hebben jongeren al jarenlang te maken met buitensporig politieoptreden.
Ook huishoudens die niet aan het standaard idee van het heteroseksuele gezin voldoen worden eerder lastiggevallen door politie. Ook studenten, die al jaren samenwonen op kleine kamers in studentenhuizen, worden nu beboet als ze samen op het gemeenschappelijke balkon zitten. Hierbij schroomt de politie niet om woningen binnen te vallen. Daarmee overtreed de politie het recht op privacy en het huisrecht. Volgens hoogleraren strafrecht Jan Brouwer en Jon Schilder is dit onrechtmatig. Een noodverordening mag niet de grondwet overtreden zonder dat het parlement daarover heeft gestemd.
Bevoegdheden
Het repressie-apparaat in Nederland stond te springen om de extra bevoegdheden. In meerdere filmpjes van de politie spreken agenten met een dreigende toon vooral jongeren toe om niet samen te scholen. De vakbond voor buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) greep de noodverordening aan om te pleiten voor hun langgekoesterde wens van bewapening met wapenstokken en pepperspray.
Uitgebreide bevoegdheden tijdens crisistijd zijn echter vaak ook na een crisis nog in werking. In vele landen zijn noodwetten uitgevaardigd die in strijd zijn met basisrechten. Zo krijgt de extreemrechtse Hongaarse premier Viktor Orbán door een coronawet de ruimte om zonder het parlement te regeren. De laatste jaren draaide hij al arbeidsrechten terug en zette hij de aanval in op onder andere joden en lhbt’ers. Frankrijk leeft sinds de aanslagen van 2015 praktisch al jaren onder een noodwet die telkens verlengd werd en daarna grotendeels in reguliere wetgeving werd opgenomen.
De extra bevoegdheden en noodwetten leiden tot machtsmisbruik dat vooral wordt ingezet tegen gemarginaliseerde en kwetsbare groepen en er is het gevaar dat de bevoegdheden ook na de coronacrisis in stand worden gehouden. Repressie is geen middel om het virus tegen te houden.