Rechts in Griekenland probeert een comeback

Rechtse organisaties in Griekenland organiseerden afgelopen zondag een grote nationalistische demonstratie in Athene. Ze protesteerden tegen het recht van de Republiek Macedonië - dat ten noorden van Griekenland ligt - om de naam Macedonië te gebruiken. Het deelt de naam met een aangrenzende regio in Griekenland.

Door Panos Garganas in Athene

De Griekse premier Alexis Tsipras heeft geprobeerd het vraagstuk neer te zetten als een voorwaarde voor toetreding van Macedonië tot de EU en de NAVO. Op het eerste gezicht vond de demonstratie plaats op basis van een belachelijk thema – twee landen die vechten om een naam. Maar er zijn twee factoren om in ogenschouw te nemen. Griekenland is lid van de EU en de NAVO. Het stelt voorwaarden aan Macedonië, zodat het Griekse kapitalisme invloed kan verwerven in de regio.

De andere factor is de interne politieke situatie in Griekenland. De organisatoren van de demonstratie zijn extreemrechtse figuren, maar ze hadden de steun van de conservatieve partij Nieuwe Democratie. De conservatieven proberen te werken aan een comeback, maar maken niet veel kans hierin te slagen op basis van economische thema’s. Drie jaar geleden implodeerden ze, vanwege hun verantwoordelijkheid voor de bezuinigingen.

Dus speelt Nieuwe Democratie de nationalistische kaart. Rechts claimt dat Macedonië de naam wil gebruiken om een deel van noord Griekenland op te eisen. Dit is onzin. De militaire balans tussen Griekenland en de Republiek Macedonië slaat overmatig door in het voordeel van Griekenland. Dus het idee dat Macedonië Griekenland zou aanvallen is niet aan de orde.

Strijd tussen links en rechts in Griekenland

Maar deels was de demonstratie een poging om de naar links leunende bevolking – die boos is op de Syriza-regering – mee te krijgen in een nationalistische bijeenkomst. Dat heeft niet gewerkt. Het doel was om een miljoen mensen op de been te brengen, maar het aantal kwam niet hoger uit dan 140.000. Dat lijkt misschien groot, maar de demonstratie trok geen breder publiek van buiten de gebruikelijke krachten die rechts kan mobiliseren.

Wij hebben twee dingen te zeggen hierover. Ten eerste mag Macedonië de naam kiezen die het wil. Wij nemen stelling tegen de EU en de NAVO, maar het is aan de mensen in Macedonië om daarover te beslissen. Ten tweede geeft de nationalistische campagne dekking aan nazi’s. De nazistische Gouden Dageraad was aanwezig op de demonstratie. De conservatieven gaven hun die mogelijkheid – ze zouden zich anders nooit kunnen laten zien op een massademonstratie.

Syriza kwam aan de macht door de ineenstorting van de traditionele partijen. Dus het gevaar dat extreemrechts deze campagne zal gebruiken is reëel. Aan de andere kant kwam de strijd tegen bezuinigingsmaatregelen – opgelegd door de EU en geïmplementeerd door Syriza – tot nu toe vanuit links. Mensen zijn tegen die maatregelen in staking gegaan. Er is een gevaar dat de nationalistische campagne daarvan afleidt, maar we zijn zelfverzekerd dat we terug kunnen vechten.

Demonstratie tegen racisme

Antiracisten en antifascisten in Griekenland zijn aan het mobiliseren voor demonstraties op 17 maart – de internationale dag tegen racisme van de VN. Er zullen demonstraties zijn in Athene en acht andere steden, het is dus een landelijk evenement. Dit is nu nog belangrijker, omdat de nationalistische demonstraties ruimte hebben gegeven aan de Gouden Dageraad, wiens leiders nu vervolgd worden voor moord. Hun plaats is in de gevangenis, niet in massabijeenkomsten buiten het Griekse parlement.

De demonstraties op 17 maart zullen mensen de mogelijkheid geven om te laten zien dat zij geen ruimte willen laten voor nazi’s om te profiteren van de nationalistische campagne. In de aanloop naar de demonstratie van afgelopen zondag heeft de antifascistische Keerfa coalitie protesten en pickets georganiseerd. Dat heeft geholpen bij de opbouw voor 17 maart.

Voorafgaand aan de nationalistische demonstratie schilderde een fascistische groep bijvoorbeeld een hakenkruis op een gedenkteken voor strijders tegen het nazisme tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hierop organiseerde Keerfa een lokale demonstratie. Maar we voeren niet alleen actie tegen de dreiging van extreemrechts. Verbonden hiermee is ook de situatie van de vluchtelingen.

Dit is heel belangrijk in Griekenland, omdat er zoveel mensen gevangen zitten op de Griekse eilanden. Een ander aspect van 17 maart is dus het bestrijden van de racistische deal tussen de EU en Turkije, die een blokkade voor vluchtelingen opwerpt in de Egeïsche Zee. We eisen dat de deal tussen de EU en Turkije wordt geschrapt en dat de vluchtelingen die vastzitten op de Griekse eilanden asiel krijgen.

Dit artikel verscheen eerder in Socialist Worker.