Rappen als strijd tegen een systeem van onderdrukking

Op 6 mei bracht rapper Macklemore het nummer Hind’s Hall uit, waarin hij zijn frustraties uitte over de Amerikaanse regering en haar aanpak van de Gaza-oorlog en de studentenbeweging. Hij was de eerste Amerikaanse mainstream artiest die een nummer produceerde over de situatie. Macklemore herinnerde de wereld aan de lange geschiedenis van hiphop als een vorm van protest en rapmuziek als een vorm van documentatie van de strijd tegen het systeem.

Verrezen uit de as van de South Bronx in New York, is hiphop sinds zijn ontstaan in de jaren 1980 politiek geëngageerd. Een van de kenmerkende elementen is MC’en of rappen: het vertellen van een verhaal. Sinds de vroege jaren negentig beschouwden rappers zichzelf als de journalisten van de straten die kennis en waarheid verschaften over hun leven en dat van hun gemeenschap – een waarheid die niet door de mainstream media van het establishment zou worden verteld.

Hind’s Hall

De titel van Macklemore’s nummer heeft een dubbele betekenis. Het slaat zowel op hoe de studenten Hamilton Hall aan de Columbia University hernoemden na het bezetten ervan, als op Hind Rajab, een 6-jarig Palestijns meisje dat samen met haar familie door de IDF werd gedood. Na het bellen van hulpdiensten bleef Hinds situatie dagenlang onbekend omdat de IDF hulp verhinderde en zelfs een van de reddingsteams doodde die waren uitgezonden om haar te redden.

In het nummer spreekt de rapper over de medeplichtigheid en steun van de Verenigde Staten aan de genocide in Gaza. Hij wijst op de hypocrisie van westerse regeringen als het gaat om het bekritiseren van Israël en hun gewelddadige aanpak tegen iedereen die dat probeert, ongeacht leeftijd of etnische achtergrond. Macklemore, zelf een witte Amerikaan en een onafhankelijke artiest, erkent zijn privileges en maakt daar gebruik van. Hij benadrukt ook het verschil tussen zionisme en het jodendom en verklaart dat hij aan de kant van de studenten staat.

Het nummer werd onmiddellijk goed ontvangen door pro-Palestijnse jongeren en werd een protestlied voor de kampen en marsen. Hind’s Hall is echter niet het eerste rapnummer dat door een sociaal-politieke beweging is overgenomen.

Politiegeweld

In 2015 bereikte de Black Lives Matter-beweging een van zijn hoogtepunten. Duizenden mensen gingen de straat op om te protesteren tegen politiegeweld tegen zwarte mensen en mensen van kleur in de Verenigde Staten. Tegelijkertijd bracht rapper Kendrick Lamar zijn tweede album To Pimp A Butterfly uit. Het album besprak verschillende thema’s gerelateerd aan de ervaringen van zwarte mensen in de VS. Het ging over thema’s zoals onder contract staan bij een label als zwarte artiest, politiegeweld, wapengeweld en verdeeldheid binnen de zwarte gemeenschap.

Lamar bracht het nummer Alright uit als single van het album. In het licht van systemische onderdrukking en racistische politie-instellingen vertegenwoordigde Alright hoop en de overtuiging dat de bittere realiteit overwonnen zou worden. In de hele VS namen demonstranten het refrein van het nummer – ‘we gon’ be alright’ – over en transformeerden het in een protestleus. Op het moment van schrijven van dit artikel is Alright door Spotify uitgeroepen tot het beste nummer van het streamingtijdperk. Dit geeft verder aan welke generatiespecifieke impact een nummer kan hebben in tijden van strijd. In 2018 werd Kendrick de eerste rapper die de Pulitzer Prize for Music won voor zijn derde album DAMN.

Tegencultuur

Sinds het begin is hiphop een uitlaatklep geweest voor sociaal gemarginaliseerde of onderdrukte groepen of mensen. Hoewel de vercommercialisering van rapmuziek sommige aspecten van haar potentiële invloed ondermijnde, werd zij tegelijkertijd wereldwijd omarmd door artiesten en luisteraars. Aan het begin van het afgelopen decennium viel de opkomst van streamingdiensten samen met de Arabische Revoluties, wat een vruchtbare bodem creëerde waarin alternatieve en tegencultuur kon gedijen. Soundcloud werd een broedplaats voor Levantijnse en Egyptische rappers om hun politieke opvattingen, dromen en frustraties te uiten.

Acts zoals Mazen el Sayed uit Libanon, ook bekend als El Rass (‘Het Hoofd’ in het Arabisch), kozen rap als hun uitdrukkingsmiddel. El Rass, ‘een revolutionair die revoluties bekritiseert’, beschouwt de kunst van het rappen als een voortzetting van de lange en rijke traditie van Arabische poëzie en Koranverzen. Hij combineert standaard Arabisch met zijn regionale Tripolitaanse dialect om thema’s met betrekking tot nationale identiteit, politiek, extremisme en regionale en wereldregeringen ter discussie te stellen.

Conscious rap

Wat hiphopjournalisten ‘conscious rap’ noemen, is springlevend binnen de underground en mainstream hiphopscene – en alle lagen daartussen. In feite zijn twee van de zogenaamde ‘Big 3’ van de rapwereld, Kendrick Lamar en J. Cole, maatschappelijk geëngageerde rappers die politiek geladen albums uitbrachten.

Aan de andere kant bestaan er wereldwijd meer onafhankelijke artiesten die niet onder contract staan bij een muzieklabel dat de inhoud van hun muziek mogelijk zou kunnen controleren om financiële of promotionele redenen. Dit betekent dat zij meer vrijheid hebben om hun opvattingen te uiten.

Ten slotte zorgen de wijze waarop rap eenvoudig kan samensmelten met allerlei identiteiten en de makkelijke manier van distributie ervoor dat hiphop een van meest prominente kunstvormen is die gemarginaliseerde of onderdrukte mensen gebruiken om zich uit te spreken tegen onrecht.