PvdA en Uruzgan: 'Niet storen svp, we twijfelen nog'
Door Pepijn Brandon
Gisteren meldde de Volkskrant dat PvdA-fractie heeft besloten de verlenging van missie-Uruzgan te steunen. Onmiddellijk verscheen op de PvdA-website een verklaring dat de partij echt nog steeds twijfelt.
Op 14 februari 2003, een dag voordat tientallen miljoenen mensen wereldwijd demonstreerden tegen de toen nog dreigende oorlog in Irak, zat ik in het televisieprogramma Rondom Tien om te vertellen over het protest. Naast me zat Bert Koenders. Hij deed er alles aan om zichzelf naar voren te schuiven als anti-oorlogsactivist. En het enige wat ik kon denken was ‘leugenaar, leugenaar, leugenaar’.
Een maand later bleek hoe standvastig de PvdA was. Toen de bombardementen op Bagdad begonnen, verklaarde Wouter Bos dat hij nog steeds voor beëindiging van de oorlog was. Maar dat einde moest wel bereikt worden met een snelle overwinning van de VS. Volgens die logica was Bush zelf de grootste vredesvoorstander in de hele Irak-oorlog.
Rond Irak kon de PvdA haar handen nog in onschuld wassen. Maar met vechtmissie Uruzgan werd de partij vanuit de oppositiebankjes de belangrijkste steunpilaar van het kabinet Balkenende-Zalm. Inmiddels is ze onder leiding van Koenders, de voormalige activist voor het beëindigen van oorlogen door militaire overwinningen, een van de hoofdorganisatoren van de steun aan Bush. Maar waar CU-minister Van Middelkoop onze jongens met gepaste patriottische trots voor niets de dood instuurt, vervult de PvdA dezelfde rol met enige gène.
Vandaar het rookgordijn. De PvdA-fractie doet nu wat ze anderhalf jaar geleden ook deed. Zonder de eenheid in het kabinet ooit in gevaar te brengen, spreekt een geselecteerd aantal PvdA-prominenten net genoeg twijfel uit om tegenover de achterban vol te houden dat de partij kritisch is over Bush’ oorlog. Om op de dag van de beslissing als een dief in de nacht, met één symbolische tegenstem, de missie door de Tweede Kamer te sluizen.
De pose van de PvdA is niet zonder effect. Direct na 11 september begon in de Nederlandse anti-oorlogsbeweging een discussie over de houding ten opzichte van de PvdA. Een deel van de oude pacifisten die een sturende rol hebben in de verschillende comités denkt dat de PvdA-top met argumenten te winnen valt voor een koerswijziging. Hieruit trekken ze de conclusie dat lobbyen achter de schermen effectiever is dan protest op straat. Deze houding was op cruciale momenten een demobiliserende factor, en heeft bijgedragen aan de zwakte van de beweging.
Het is waar dat de PvdA-top een sleutelpositie inneemt. Maar die sleutelpositie gebruikt ze consequent voor het ontwapenen van het anti-oorlogssentiment, en het bewapenen van de volgende ronde van militaire interventie. Zolang de druk van de straat nog niet groot genoeg is om Koenders en kornuiten te dwingen om voor één keer eens de goede kant op te draaien, is het onze taak om hen te ontmaskeren voor wat ze zijn. Leugenaars, leugenaars, leugenaars.