Proxy-oorlog bedreigt Syrische revolutie

Meer dan twee jaar na het begin van de massaprotesten in Syrië is er een complexe situatie ontstaan. De revolutionaire dynamiek raakt steeds meer verstrengeld met een proxy-oorlog en sektarisch geweld.

Lange tijd dachten veel mensen dat de val van dictator Assad slechts een kwestie van tijd was. Demonstraties van studenten en stakingen door arbeiders, in industriesteden als Aleppo, brachten het regime gevoelige slagen toe. Maar de beslissende klap bleef uit.

Daarvoor zijn meerdere oorzaken. Ten eerste reageerde het Syrische leger met stelselmatig bloedvergieten. Mede door het gebruik van Russisch wapentuig en doodseskaders vermoordde Assads regime tienduizenden mensen. Het slecht bewapende verzet kon dat nauwelijks voorkomen.

Ten tweede was de relatie tussen de gewone bevolking en het gewapende verzet tamelijk los. Haar organisaties, de Lokale Coördinatiecomités, hadden niet vanzelfsprekend zeggenschap over het Vrije Syrische Leger. Lokale milities treden autonoom op.

Bij gebrek aan revolutionair succes raakte de oppositie verdeeld. Een deel van de Syrische Nationale Raad is openlijk pro-westers, en zou graag zien dat het Westen ingreep. Maar het Nationaal Coördinatiecomité, dat vooral bestaat uit linkse en Koerdische partijen, wijst elke vorm van interventie af.

De betrokkenheid van buitenlandse mogendheden in Syrië is een groeiend probleem. Zonder de steun van grootmacht Rusland zou Assad al zijn gevallen. Maar Saoedi-Arabië en Qatar zijn nu ook betrokken geraakt: zij financieren islamistische groepen. De in Libanon gebaseerde Hezbollah verdedigt Assad. En westerse regeringen dreigen met wapenleveranties aan ‘de oppositie’.

Zo dreigt de Syrische revolutie te veranderen in een proxy-oorlog waarin de geopolitieke belangen worden uitgevochten over de rug van de Syrische revolutie. Een interventie, of het nu de VS zijn of de VN, zou gebeuren door staten die economische en geopolitieke belangen hebben in de regio. Het gevaar van een verdere regionale escalatie is daarom levensgroot.

Dit zou de resterende revolutionaire dynamiek verstikken, zoals ook in Libië is gebeurd. Wie de democratische processen wil steunen vanuit de bevolking zelf, zeker nu deze worden bedreigd, zegt daarom: handen af van Syrië.

Lees hier de uitgebreide analyse op de theoriepagina.