Protest op de VU: ‘Het gaat om onze campus, niet die van losgeslagen managers’
Wat zijn de plannen van het CvB, wie worden erdoor geraakt?
Het CvB wil ruim 33 miljoen bezuinigen op de bedrijfsvoering. Dat betekent volgens de VU dat ten minste 300, mogelijk zelfs 450 arbeidsplaatsen zullen verdwijnen. Een klein deel van het getroffen personeel zal misschien terechtkomen in uitbestedingsconstructies, de rest wordt ontslagen. De ontslagen zullen vooral vallen bij het ondersteunend personeel, maar zullen ook het wetenschappelijk personeel treffen.
De ondernemingsraad heeft in de meest recente vergadering met het bestuur de vloer aangeveegd met de cijfers en het argument van ‘financiële noodzaak’. De raad legde zelfs alternatieve scenario’s voor waarin minder of mogelijk zelfs helemaal niet bezuinigd hoeft te worden.
Zo wordt jaarlijks 24 miljoen uitgegeven aan de inhuur van externe krachten. Dat is een 100% overschrijding van het budget – en dat terwijl de hoogte van dat budget al te hoog werd gevonden. Ook worden tientallen miljoenen geïnvesteerd in flexwerkconcepten, verbouw en nieuwbouw – zonder dat hard wordt gemaakt of dit zich gaat terugbetalen.
De groep Verontruste VU’ers had voorafgaand buiten de zaal een manifestatie tegen de bezuinigingen georganiseerd. De 200 toeschouwers gingen na de manifestatie naar de vergadering, maar kregen daar een CvB te zien dat haar normale bestuurdershouding volhield: defensief, stug volhardend in haar plannen, niet reagerend op vragen, kritiek of alternatieven.
Wie zitten er in het CvB?
Het bestuur is in meerderheid afkomstig uit het bedrijfsleven, alleen de rector heeft nog een academische achtergrond. Ze begrijpen onvoldoende hoe wetenschap functioneert en reorganiseren de universiteit alsof het een bank of havenbedrijf is. Schaalvergroting, rendement en centralisatie zijn de kernwoorden voor hun schadelijke langetermijnbeleid. Het effect is dat zeggenschap en betrokkenheid van medewerkers ten opzichte van hun werk en werkomgeving direct wordt aangetast.
Het beleid is desastreus voor de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek en onderwijs. Bachelor-opleidingen moeten bijvoorbeeld minimaal 80 eerstejaars studenten binnenhalen. Kleine onderzoeksgroepen staan onder druk. Faculteiten moeten fuseren – nog voordat er duidelijkheid is over een eventuele fusie met de UvA.
Alles en iedereen wordt afgerekend op direct meetbare prestaties, maar voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs zijn ruimte, rust en vrijheid nodig. Dat wordt afgebroken. Bijna de helft van het personeel werkt op tijdelijke contracten. Meer dan de helft van het wetenschappelijk personeel is jonger dan 35 jaar. De schadelijke gevolgen van deze top-downprocessen beginnen nu voor medewerkers, en hopelijk ook studenten, zichtbaar te worden.
Hoe hebben jullie je georganiseerd?
Afgelopen jaar zijn op de VU meerdere manifestaties en bijeenkomsten georganiseerd om een geluid te laten horen tegen de bezuinigingen en ondermijnende hervormingen. Soms vanuit de medezeggenschap, soms vanuit de vakbond Abvakabo.
De Alternatieve Opening van het Academisch Jaar en de manifestatie begin maart tijdens de schoonmaakbezetting werden goed bezocht. Maar dit was nog te veel eenrichtingsverkeer. Actieve medewerkers legden aan collega’s uit waar het misgaat. Veel medewerkers weten zelf echter heel goed wat er misgaat. Ze ondervinden het dagelijks op hun werk.
Daarom zijn we begonnen met tweewekelijkse open bijeenkomsten waarin steeds twee vragen centraal staan: wat zijn de problemen op onze campus, en wat gaan we daaraan doen? Binnen een paar weken ontwikkelde zich een tegenbeweging onder de naam Verontruste VU’ers, die kritiek durft te uiten op de koers van het bestuur, op de bezuinigingsplannen, en die het tijd vindt om de universiteit weer in handen te brengen van haar medewerkers.
Welke rol speelde de bezetting van de schoonmakers?
Zij zijn voor ons een belangrijke inspiratiebron geweest, hun strijd heeft veel mensen de ogen geopend. De manier waarop opdrachtgevers én werkgevers met hun schoonmakers omgaan, laat zien hoe weinig de loze woorden van ‘sociaal werkgeverschap’ waard zijn. Als werkgever investeert de VU in stenen en bureaus, en snijdt in personeel.
De samenwerking tussen VU-personeel, studenten en schoonmakers tijdens de bezetting was krachtig. Voor ons was vooral leerzaam om te zien dat de kracht van de schoonmakers juist zit in de bottom-up organisatie. Het zijn niet de vakbondsbestuurders, maar de schoonmakers zelf die in actie moeten komen en zeggenschap moeten hebben over de koers en inzet van de strijd.
Hoe hebben jullie collega’s gemobiliseerd en welke moeilijkheden kwamen jullie tegen?
De mobilisatie van collega’s vond plaats door de open bijeenkomsten waarin de problemen worden geanalyseerd én tegelijk wordt gesproken over welke stappen gezet moeten worden om dit te veranderen. Dit is echt mensenwerk: collega’s aanspreken, discussiëren, samen plannen bedenken, flyeren. Deze aanpak werkt enthousiasmerend, bekrachtigend. Het geeft mensen weer het gevoel terug dat dit inderdaad gaat om hún werkomgeving, om hun campus – niet die van losgeslagen managers.
De zomer komt eraan. Hoe gaat de bedrijfsledengroep druk houden op het bestuur?
Bij de manifestatie op 23 mei waren maar liefst 200 medewerkers aanwezig, die hun zorgen hebben over de bezuinigingen, over de koers van dit bestuur en die verandering willen zien. Te vaak houdt het na een manifestatie op, maar we hebben heel duidelijk gemaakt dat dit géén eindpunt is, maar het begin van een tegenbeweging.
Iedereen heeft de oproep meegekregen om binnen zijn eigen eenheid of faculteit discussiebijeenkomsten te organiseren. Tegelijk blijven we universitair bijeenkomen, en kijken we wat daaruit gaat komen.
- Wil je reageren op dit artikel? Stuur ons een mail.
- Met socialisme.nu en De Socialist proberen we socialistische ideeën toegankelijk te maken voor iedereen. Om dit te blijven doen kunnen we alle hulp gebruiken. Wil jij ons ook steunen? Neem dan een abonnement op De Socialist of word donateur: vul hier het formulier in.