Pools protest tegen raketschild
Door Andy Zebrowski, Arbeidersdemocratie (Internationale Socialisten in Polen)
Anderen hebben er al op gewezen dat dit schild in feite een zeer agressief wapensysteem is. Het is ontworpen met het oog op meer Amerikaanse militaire interventies, want ‘wij kunnen jou aanvallen, maar jij kunt je niet verdedigen, want je raketten zullen worden neergeschoten.’
Polen grenst aan een klein stukje Rusland – de enclave Kaliningrad. De raketten zullen in de buurt van de Baltische kust geplaatst worden, slechts 100 kilometer hier vandaan. Onlangs leek het erop dat de Poolse centrum-rechtse regering onder leiding van Donald Tusk eerst de Amerikaanse verkiezingen wilde afwachten voor het tot daadwerkelijke plaatsing van de raketten zou overgaan. Maar de Poolse president Lech Kaczynski, van een andere centrum-rechtse partij, wilde het raketschild zonder enige vertraging.
De regering wilde dat er ook Patriot-raketten aan het ‘schild’ worden toegevoegd, naast de tien onderscheppingsraketten die er deel van uitmaken, omdat het volgens hen zou zorgen voor een betere verdediging van Polen. De VS vond dat in eerste instantie niet nodig, maar door de oorlog tussen Rusland en Georgië sloten de VS en Polen snel een deal met concessies aan beide kanten. Dus nu wordt er een batterij Patriot-raketten bij geplaatst.
Omdat Rusland door de Georgische oorlog duidelijk in kracht groeide, werd het voor de VS belangrijk om zelf ook een paar punten te scoren. Hoewel de nieuwe raketten duidelijk op Rusland staan gericht, hebben de VS en Polen dit altijd officieel ontkend. Tot de oorlog in Georgië uitbrak. Ontkennen is nog steeds de officiële beleidslijn, maar er is iets veranderd. Op de tweede dag van de gevechten zei president Kaczynski dat de oorlog ons liet zien dat Polen het raketschild nodig heeft. Maar hoezo zou de oorlog dat betekenen, als het schild toch niet op Rusland gericht zou staan?
Menigeen stelt dat de nieuwe raketten geen enkele weerstand bieden tegen het Russische wapenarsenaal. Maar de betekenis van de raketten is veel groter is dan hun fysieke vuurkracht. Voor het eerst sinds 1992 zullen er weer militaire bases en strijdkrachten van een supermacht permanent in Polen aanwezig zijn. Dit betekent dat de deur nu is opengezet; in de komende jaren wordt het gemakkelijker om de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Polen uit te breiden. De Amerikaanse bases zullen voortaan eigen terrein zijn net als ambassades, waardoor echte beslissingen over het gebruik van de rakketten door de VS genomen zullen worden.
Sinds 1990 hebben alle Poolse regeringen en presidenten gestreefd naar nauwere banden met de VS. Maar nu wordt Polen nog dieper verankerd in de geopolitieke strategie van de VS. Twee dagen voor de deal was Kaczynski in de Georgische hoofdstad Tbilisi. Net als de leiders van de Baltische staten en Oekraïne drong hij bij het Westen aan op een agressievere houding ten opzichte van Rusland: ‘Wij staan klaar voor de strijd.’
De autoriteiten proberen het publiek aan toenemende militarisering te laten wennen. Op de Poolse Dag van het Leger vorig jaar augustus, was er een militaire parade door de straten van Warschau – iets dat we sinds 1974 niet meer hebben gezien toen Polen nog lid was van het Oostblok. Dit jaar was de optocht zelfs nog groter. Kaczynski zei: ‘Op het leger kan niet bezuinigd worden.’ Maar we hebben gemerkt dat er wel bezuinigd wordt op zaken als gezondheidszorg en onderwijs.
Voor de oorlog in Georgië waren de meeste mensen tegen het raketschild. Maar als gevolg van continu spervuur van de media over ‘de Russische dreiging’, toonde een recente opiniepeiling dat er inmiddels wel een meerderheid vóór is. Wij moeten ervoor zorgen dat dit maar tijdelijk is.
De algemene stemming is zeker niet fanatiek nationalistisch. Een tweede enquête tijdens de Georgische oorlog vond dat geinterviewden de voorkeur gaven aan het ‘zachtere’ beleid van de minister-president ten aanzien van Rusland, met 46 tegen de 30 voor ‘harder’ beleid. Uit een andere enquête bleek dat 57 procent ja zei op de vraag: ‘Moet Polen Georgië steunen in het conflict met Rusland?’ Maar het meest interessant was dat 35 procent vond dat Polen Georgië niet moest steunen – een aanzienlijk aantal, gezien de stortvloed aan pro-Georgische propaganda en het feit dat Polen in het verleden door Rusland werd bezet.
Het initiatief Stop de Oorlog waarin verschillende politieke organisaties zich verenigd hebben, heeft samen met vakbondsleden en niet-gebonden activisten binnen 24 uur een protest georganiseerd tegen de voorlopige ondertekening van het akkoord. Een van de meest populaire slogans was: ‘We hebben Moskou gehad, en Washington hoeven we niet’. De komende maanden is er voor de Poolse anti-oorlogsbeweging veel werk te doen.