Politieke feelgood voor als je er even doorheen zit

In Knock Down the House volgen we vier vrouwen die zich vanaf april 2017 kandidaat stellen voor de voorverkiezingen van de Midtermverkiezingen (november 2018) in de VS. Ze willen het huis omver gooien, wat natuurlijk voor het Witte Huis oftewel het politieke bestel staat.

Voor zowel Amy Vilela uit Nevada als Paula Jean Swearengin uit West Virginia is de campagne voor ‘Medicare for all’ de doorslaggevende reden om de politiek in te stappen. Vilela’s dochter overleed op tweeëntwintigjarige leeftijd aan een longembolie. Hulp werd geweigerd op de EHBO-post van het ziekenhuis, omdat de dochter haar verzekeringspapieren niet kon tonen.

Swearengins belangrijkste punt is de kanker die veel inwoners in haar mijnwerkersstadje in de Appalachen kregen nadat een hele berg werd afgegraven door de kolenindustrie. We krijgen een tour door een buurt, terwijl Swearengin de huizen aanwijst waar de bewoners kanker hebben kregen.

Het idee voor de kandidatuur van de vrouwen komt van Justice Democrats en Brand New Congress. Justice Democrats wil frisse kandidaten uit de bewegingen in de verkiezingsstrijd gooien om de corrumperende invloed van geld en politiek een halt toe te roepen. Alle vier de kandidaten weigeren dan ook geld van het bedrijfsleven en voeren campagne met donaties van gewone mensen.

De andere groep, Brand New Congress, wil een eerlijkere afspiegeling van de maatschappij in het parlement. Deze representativiteit wordt in de documentaire in beeld gebracht door de twee andere vrouwen: Cori Bush en Alexandria Ocasio-Cortez. Bush komt uit Saint Louis, een buurgemeente van Ferguson in Missouri, waar Mike Brown in 2014 werd vermoord door de politie. Deze moord werd opgepikt door de belangrijke Black Lives Matterbeweging.

Campagne

De hoofdpersoon van Knock Down the House is echter Alexandria Ocasio-Cortez, die inmiddels haar eigen acroniem heeft: AOC. Met haar vettige New Yorkse accent neemt ze het op tegen de vierde machtigste Democraat in het Congres, Joe Crowley.

Dit zijn de mooiste momenten uit de documentaire: de debatten in buurthuiszalen in de Bronx, waar Crowley zelf niet verschijnt maar een invaller stuurt. Die gooit halverwege het debat de handdoek in de ring, omdat ze haar eigen oneliners zat is. En op een later moment, als Crowley wel aanwezig is, is AOC hem de baas.

Ook het radio-interview dat AOC op een Afro-Amerikaanse zender geeft, is hilarisch. Als de mensen in de studio het hebben over het feit dat Crowley (die in het Amerikaanse Congres de New Yorkse wijken Bronx en Queens vertegenwoordigt) niet eens in de stad woont, zegt een man: ‘als je hem midden in de Bronx zou neerzetten, zou hij meteen verdwalen.’

We krijgen op een organische manier om en om de vrouwen te zien, terwijl we hun verkiezingscampagnes volgen. De meeste vrouwelijke kandidaten leggen hun motivatie uit als ze achter het stuur in de auto zitten, wat een aardige metafoor is voor de hele boodschap van deze documentaire.

Vilela zet bijvoorbeeld altijd de urn van haar dochters as op de achterbank. Ze vertelt vervolgens over de haatberichten die ze op social media te horen krijgt: ‘Ik word voor marxist uitgemaakt, maar ik weet niet eens wat dat voor iets is.’ Vilela weet haar ervaring schitterend te veralgemeniseren: de tragedie van sterven omdat je geen zorgverzekering kunt betalen, overkomt 30.000 families in de VS per jaar. En ook al weet ze niet wat een marxist is, zij legt helder uit wat de kern van het zorgsysteem in Amerika is.

Knock Down the House maakt een link met grassrootsbewegingen, ook al is het dunnetjes. Die link is het duidelijkst als oudere zwarte activisten hun ervaringen delen hoe je met de handtekeningen moet omgaan om je kandidaatstelling aan te kondigen.

Het is anderhalf uur feelgood voor iedereen die er politiek eventjes doorheen zit. De verkiezingsuitslagen zijn fenomenaal. AOC zit tegenwoordig in het Huis van Afgevaardigden. Swearengin haalt – net als Bush – uiteindelijk 30 procent van de stemmen, een behoorlijk percentage voor debuterende kandidaten.

Verankerd

De kritiek van alle vier is prima: ze willen het witte mannelijke miljonairsbolwerk veranderen. Het is natuurlijk jammer dat deze vrouwen de illusie hebben dat ze de Democratische Partij kunnen omvormen. Want dat is een problematische strategie: deze partij is diep verankerd in het economische systeem van het meest kapitalistische land ter wereld. De Democraten hebben dan ook allerlei mechanismen om hemelbestormers te absorberen.

De documentaire laat AOC zien met al haar onzekerheden die bij de verkiezingscampagne komen kijken. Het is van een geheel andere orde dan de persoonlijkheidscultus die Ron Meyer rondom Lilian Marijnissen van de SP probeerde te orkestreren, toen hij twitterde dat Marijnissen de Nederlandse AOC is. De vrouwen in Knock Down the House staan midden in een beweging. Ze zijn inspirerend, links en fel – dit soort leiders hebben we nodig.

Knock Down the House is te zien op Netflix