Polen: massale beweging voor het abortusrecht
Door Andy Zebrowski
Op zaterdag protesteerden zo’n 20.000 mensen buiten het parlement in Warschau in de grootste demonstratie tegen een wetsvoorstel dat het abortusrecht verder zou beperken.
Maandag namen tienduizenden deel aan een ‘vrouwenstaking’. Mensen die een dag vrij konden nemen van werk, gingen de straat op in dorpen en steden in heel Polen. Ook duizenden scholieren namen deel. De meerderheid van de demonstranten zijn jonge vrouwen, meestal gekleed in het zwart – de kleur van de protestbeweging.
Ze scandeerden leuzen als ‘Wij zullen de fanatici stoppen’, ‘Schande! Kamerleden bouwen een hel voor vrouwen’ en ‘We willen artsen, geen missionarissen’ klonk. Ze riepen zelfs ‘Revolutie is een vrouw’. Mensen brachten honderden borden en spandoeken met slogans als: ‘Mijn lichaam, mijn keuze’, ‘Fuck off fanatici’ en ‘Meisjes zullen de regering omverwerpen’.
De vakbonden zijn tot nu toe voorzichtig geweest, maar de vakbondsfederatie OPZZ steunde de protesten van maandag. Dit gebeurde nadat de ZNP lerarenvakbond, de grootste vakbond van Polen, zijn steun had uitgesproken.
Deze vakbonden zijn niet officieel in staking, maar hebben hun leden aangemoedigd om mee te doen aan de straatprotesten. Deze officiële vakbondssteun is erg belangrijk voor de pro-choice-beweging en daarop moet verder worden gebouwd.
De nieuwe linkse partij Razem (Samen) heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de pro-choice-beweging. In september gaf ze het startschot voor het ‘zwarte protest’, met demonstraties en piketten in veel dorpen en steden.
Nadat Razem slechts een paar maanden voor de verkiezingen in oktober vorig jaar gevormd was, slaagde het erin om 3,62 procent te behalen met 550.000 stemmen.
Razem is vooral een partij van jongeren en is gericht op activiteit op straat in plaats van passief af te wachten op de volgende verkiezingen. Arbeiders Democratie, de zusterorganisatie van de Internationale Socialisten, werkt met Razem samen in een aantal campagnes.
De protesten van deze week volgen na maanden van demonstraties in heel Polen.
Beweging
De huidige beweging is veel groter dan alles wat we hebben gezien op het issue van abortusrecht in meer dan 20 jaar. Maar waarom nu?
Het antwoord is eenvoudig. Er was grote woede toen zes maanden geleden een nieuw wetsvoorstel werd aangekondigd dat alle abortussen zou verbieden. Samen met Malta en Ierland heeft Polen al de meest restrictieve abortuswet in Europa.
Maar de voorgestelde wet zou abortus illegaal maken, zelfs als de foetus was beschadigd, de zwangerschap een gevolg was van verkrachting of als het leven van de vrouw in gevaar was. Vrouwen en hun artsen zouden gevangenisstraffen krijgen.
Geen wonder dat op zaterdag en maandag mensen vastberaden en woedend waren.
Hoewel de voorgestelde wet zogenaamd een ‘burgerwet’ is die niet is gemaakt door Kamerleden, steunde de regerende partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) deze onmiddellijk. Het is de eerste partij sinds 1989 die regeert met een absolute meerderheid.
De katholieke conservatieve PiS is zeer rechts. Haar politici beschouwen de Poolse fascisten als eerlijke patriotten en sluiten de ogen voor de recente toename van racistische aanvallen, die fascistisch rechts versterkt.
In september blokkeerde ze een alternatief wetsvoorstel, dat abortus op verzoek zou hebben gelegaliseerd tot de twaalfde week, om behandeld te worden door de parlementscommissie. Dit heeft nog meer woede bij campagnevoerders gewekt, omdat de regerende partij had beloofd dat ze zou toestaan alle burgerwetten op deze manier zouden worden besproken.
Een peiling genomen voor het protest van zaterdag liet zien dat 15 procent wil deelnemen aan de campagne, nog eens 35 procent deze steunt en slechts 14 procent tegen is. Terwijl ik dit schrijf, groeit de pro-choice-beweging snel en veranderen de ideeën van mensen in bredere lagen van de bevolking.
Noot van de redactie. Op woensdag liet de regering weten dat ze haar steun voor de wet intrekt. Volgens Jarosław Gowin, de Poolse minister van Wetenschap en Hoger Onderwijs hebben de protesten van vrouwen ‘ons laten nadenken en nederigheid geleerd’.
Dit is een vertaling van Socialist Worker.