Pensioenakkoord: de FNV op een tweesprong

De onderhandelingen met het kabinet-Rutte en VNO-NCW over het voorgestelde pensioenakkoord leiden op het moment tot heftig debat binnen de FNV. In een open brief, vandaag geciteerd door de Telegraaf, zeggen zeven landelijke bestuurders dat ze de onderhandelingen willen stopzetten. Dat zou een goede stap zijn. Maar de vraag is of hiervoor een traject van actie in de plaats komt.

Foto’s: Jongerius (FNV) en Wientjes (VNO-NCW) en een vakbondsdemonstratie op het Plein in Den Haag (2008)

Door Mark Kilian

‘Wij vrezen dat alle risico’s van economische schokken bij werknemers en gepensioneerden komt te liggen … door niet te indexeren of af te stempelen.’, zei Jan Berghuis (Metaal) tegen de NOS. ‘Het proces is ook niet transparant waarin onderhandeld wordt.’

Het pensioenakkoord is onderdeel van een Europese agenda. Van Londen tot Athene wordt de ouderdomsvoorziening gesloopt, en Nederland is geen uitzondering. De ‘werkgevers’, verenigd in VNO-NCW, willen samen met het kabinet de pensioenen aan de markt overlaten, net als zorg en onderwijs. In hun project zou de afgesproken uitkering worden vervangen door een afgesproken inleg. (Zie het artikel Bonden mogen niet akkoord gaan met privatisering van pensioen) En de plek van de pensioenfondsen, met hun nadruk op zorgvuldigheid en de lange termijn, zou worden ingenomen door commerciële verzekeringsmaatschappijen.

Kamp, onder Balkenende minister van Oorlog, heeft zich nu op Sociale Zaken verschanst in een loopgraaf. Hij weigert al maanden om de AOW en de pensioenen zodanig te indexeren dat mensen in zware beroepen toch op hun 65ste kunnen stoppen met werken. Nu dreigt hij het pensioenakkoord niet te tekenen als de bonden niet akkoord gaan met zijn voorstellen. Maar dat is geen onderhandeling, maar chantage.

Binnen Abvakabo-FNV en FNV Bouw zijn al langer kritische geluiden over dit pensioenakkoord, dat op zich al een verslechterde versie is van het akkoord dat in juni vorig jaar aan de FNV-leden was voorgelegd. ‘De stekker moet nu uit dit onderhandelingsproces worden getrokken. Op deze manier zwemmen we in een fuik van het kabinet, de werkgevers en de verzekeraars. Werkgevers zijn gevrijwaard van extra kosten en verantwoordelijkheid voor de pensioenen. Het kabinet chanteert de vakbonden’ concluderen de vakbondsbestuurders van FNV-Metaal, NS, Openbaar Vervoer, Schoonmaak, Rijksambtenaren en Telecom vandaag.

Met deze kritiek komt ook de positie van enkele FNV-leiders op losse schroeven te staan. Ten eerste die van Henk van der Kolk, die op zijn weblog had gedreigd de onderhandelingen te zullen staken als het kabinet niet over de brug kwam, maar dat later weer introk. Maar vooral de functie van Jongerius komt opnieuw en hevig ter discussie – en terecht.

Dat de komende beraadslagingen van de kaderleden ergens zeer gaan doen, is wel duidelijk. Maar daarbij zijn er twee opties: of miljoenen arbeiders moeten genoegen nemen met een veel lager en onzekerder pensioen; of de onverbeterlijke polderaars worden eindelijk opzij gezet, die hebben gezorgd dat dit pensioengedrocht er is gekomen.

Die ruimte zou benut moeten worden door het inzetten van een traject van actie en mobilisatie van de vakbondsleden, met een duidelijke inzet: het stoppen van de sloop van onze oudedagsvoorziening. Een vakbond die alles slikt, is per slot geen vakbond.