Pardonners tussen wal en schip
Deze hetze tegen immigranten is niets nieuws. Aan het begin van dit millennium ageerde de racistische politicus Pim Fortuyn al fel tegen ‘massa-immigratie’ en islamitische asielzoekers. Diens moord in 2002 gaf een ongekende boost aan xenofoob gedachtegoed. Met zijn expliciet islamofobe verhaal wist Geert Wilders, die toen nog bij de VVD zat, zich in de jaren erna op te werpen als Fortuyns erfgenaam. Ook prominente VVD’er Rita Verdonk bouwde gretig voort op Fortuyns erfenis van vreemdelingenhaat. Asielzoekers en niet-westerse immigranten zouden voortaan de standaard zondebok van rechts Nederland zijn.
Wat volgde was een reeks beleidswijzigingen op het gebied van immigratie. Het doel: asielzoekers weren en statushouders ervan weerhouden om gelijkwaardig staatsburger te worden. Tot 2003 kende Nederland het zogeheten ‘driejarenbeleid’. Dit betekende dat mensen die beroep deden op het recht op asiel automatisch een verblijfsvergunning kregen als er na drie jaar nog geen definitieve uitspraak omtrent hun situatie was. Demissionair kabinet- Balkenende I, waar ook de LPF onderdeel van was, verdedigde de afschaffing van het driejarenbeleid met de kromme logica dat zonder een uitspraak de reden van verblijf niet achterhaald kon worden. Dat het ontbreken van een dergelijke uitspraak het gevolg was van de gigantische bezuinigingen op de IND door hetzelfde kabinet is dan ook geen toeval, maar bewust beleid geweest.
Pardonners
In 2007 voerde een brede coalitie van linkse organisaties met succes actie voor een generaal pardon voor de 26.000 asielzoekers van wie het verzoek op verblijf al was afgewezen. Door de standvastige campagnes en protesten zag Verdonk, toen inmiddels minister van Justitie, zich genoodzaakt om de nodige verblijfsvergunningen te verlenen.
Hoewel deze beslissing door tweederde van de bevolking gesteund werd, kon de VVD dit verlies niet ongestraft laten. Slechts vijf jaar later werd het immigratiebeleid nog verder verhard. De zogeheten ‘pardonners’ moesten, in tegenstelling tot andere asielzoekers, opeens in het bezit zijn van identiteitspapieren of een geboorteakte om in aanmerking te komen voor een Nederlands paspoort. Dit was – en is veertien jaar later nog steeds – voor 10.000 pardonners geen optie en heeft een voor hen onoverkoombare hindernis gevormd.
Ook moesten de gepardonneerde asielzoekers elke cent aan inkomsten melden. Als zij dit niet deden, werden zij als fraudeur bestempeld en werd de verblijfsvergunning per direct ingetrokken. Veel pardonners werden echter ‘fraudeur’ vanwege het totale gebrek aan toegankelijke informatie hierover. Dit gebrek ontstond door de uitbesteding van de verantwoordelijkheid voor informatievoorziening aan vrijwilligers en gemeenten. Bovendien werd er fors bezuinigd op de rechtsbijstand.
De parallellen met het toeslagenschandaal tonen eens te meer aan dat de staat niet aarzelt om moedwillig gekoesterd wantrouwen en financiële terreur op kwetsbaren los te laten. In 2019 werd de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris van Justitie afgeschaft, die de staatssecretaris eerst nog toestond om asiel te verlenen in schrijnende gevallen. In 2018 kregen nog 90 mensen deze meevaller; sindsdien is dit slechts eenmaal verleend. Dit was een druppel op een gloeiende plaat, aangezien in 2019 ook ruim 70 procent van de asielaanvragen werd afgewezen of ingetrokken.
Barbaars beleid
De vijandige houding tegenover migranten heeft het afgelopen decennium tot alsmaar barbaarser beleid geleid. Vorig jaar is bijvoorbeeld nog wettelijk vastgesteld dat de overheid de compensatie voor asielzoekers mag terugvorderen die de staat moet betalen wanneer de asielprocedure te laat van start gaat. Hiermee worden asielzoekers op schaamteloze wijze verplicht voor hun eigen verblijf te betalen op het moment dat de staat zelf niet van zich laat horen. Ook voor de 26.000 mensen die het generaal pardon kregen hebben de opeenvolgende kabinetten-Rutte alles uit de kast getrokken om hen te ontmoedigen een Nederlands paspoort te krijgen.
De wijze waarop huidig demissionair staatssecretaris Broekers-Knol de identificatie-eis heeft laten vallen spreekt boekdelen: slechts de pardonners die in 2007 minderjarig waren hoeven geen papieren te laten zien. Op deze manier worden gezinnen die destijds met kinderen naar Nederland vluchtten, of die hier later kinderen hebben grootgebracht, meedogenloos uit elkaar gewerkt.
De intimidatie van mensen met een migratieachtergrond is kenmerkend voor een racistische klassenmaatschappij. Het is het bewuste beleid van de liberale regeringspartijen om asielzoekers in een kafkaiaanse hel te laten rotten. Daarom is het essentieel dat links niet meegaat in de holle praat over nieuwe bestuursculturen, maar een vuist durft te maken tegen deze klasse. Van de participatiewet en het toeslagenschandaal tot de onmenselijke behandeling van de pardonners: zonder een brede solidaire beweging is het wachten op het volgende schandaal.