Palestina-debat illustreert de verrechtsing van Nederland

Het publieke debat over de Israëlische genocide op de Palestijnen onderstreept de verrechtsing in Nederland. Met een stem op links tijdens de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 22 november kunnen we een tegengeluid laten horen, maar alleen een strijdbare beweging op straat en op de werkplek kan de trend ook keren.

De reactie van de Nederlandse regering op de aanval van Hamas is tekenend voor de trouwe steun aan apartheidsstaat Israël. Nog dezelfde dag belde Mark Rutte met de extreemrechtse premier van Israël, Benjamin Netanyahu, om zijn steun uit te spreken voor de ‘verdediging’. In een interview met de NOS wist Rutte zelfs uit te brengen dat we ‘niet zo heel vaak [hebben] meegemaakt dat dit conflict zich richt op heel gewone mensen’. Palestijnen zijn kennelijk geen ‘gewone mensen’?

Ook vanuit andere delen van de politiek gaat de steun voor Israël hand in hand met racisme. Zo stelde de voormalig partijleider van de ChristenUnie Gert-Jan Segers dat Israël tegenover ‘een duistere kracht staat’ die ‘het gemunt heeft op elke Jood’. Het extreemrechtse JA21 vond in de Tweede Kamer zelfs een meerderheid om de leus ‘from the river to the sea, Palestine will be free’ tot antisemitisme te bestempelen – dit terwijl de leus verwijst naar één staat waarin Palestijnen, Joden en andere bevolkingsgroepen volstrekt gelijkwaardig samenleven.

Op deze manier probeert extreemrechts in één klap het gerechtvaardigde antikoloniale verzet van de Palestijnen te delegitimeren, de solidariteitsbeweging te criminaliseren én moslims antisemitisme in de schoenen te schuiven.

Links

De reactie vanuit GroenLinks/PvdA was niet veel beter. In een eerste reactie stelde partijleider Frans Timmermans dat niets ‘dit willekeurige geweld tegen Israëlische burgers [kan] legitimeren’. In Op1 durfde hij de aanval van Hamas zelfs een ‘pogrom’ te noe men. Ook dit versterkt het verzinsel dat Palestijns verzet op antisemitisme is gebaseerd. Israël werd niet aangevallen omdat er Joden leven, maar omdat het Palestijnen onderdrukt. Het dodelijke geweld van kolonisten in de afgelopen weken tegen Palestijnen in de Westelijke Jordaanoever zijn voorbeelden van pogroms.

Tijdens het gezamenlijke partijcongres van GroenLinks/PvdA werd met grote steun een motie aangenomen die stelt dat Israël het recht heeft zich te verdedigen. Volgens deze logica had het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime ook het volste recht om met bruut geweld het ANC en haar gewapende tak uit te roeien. Voor Tweede Kamerlid Kauthar Bouchallikht lijkt de motie de druppel te zijn geweest die de emmer deed overlopen. Ook andere kritische leden van GroenLinks zegden hun lidmaatschap op.

De enige partij die context gaf bij de aanval van Hamas is BIJ1. Zo plaatste de nieuwe lijsttrekker van BIJ1, Edson Olf, het verzet van de Palestijnen in een lange geschiedenis van dekolonisatiebewegingen. Sylvana Simons merkte in de Tweede Kamer terecht op: ‘De vraag is niet zozeer wat wij vinden van Hamas, maar wat wij allemaal vinden van gewelddadig verzet als reactie op honderd jaar koloniale terreur.’

Meer dan 7.000 Palestijnen zijn ondertussen vermoord door de Israëlische bombardementen. Het is het hoogste Palestijnse dodental sinds de vestiging van Israël met de Nakba in 1948. Dit bloed kleeft ook aan Nederlandse handen.

Verrechtsing

Onder druk van de ongekende verwoesting van Gaza en het massale verzet op straat, heeft de onvoorwaardelijke steun voor Israël langzaam plaatsgemaakt voor boterzachte kritiek. Het politieke debat in Nederland over Palestina staat symbool voor de verrechtsing.

Onder delen van links is er optimisme over het terugtreden van Rutte, omdat dit het politieke speelveld zou omgooien. Maar we zien op het moment vooral een hergroepering op rechts. Van de vijf partijen die eind oktober boven de tien zetels peilden, zijn er vier rechts of extreemrechts. Pieter Omtzigt, die met zijn nieuwe partij NSC de grootste zou kunnen worden, stemde de afgelopen jaren het vaakst mee met de BBB en SGP. Ex-CDA’er en corona-ontkenner Mona Keijzer werd door BBB binnengehaald als kopstuk.

Een direct gevaar is de vorming van een rechts-extreemrechts kabinet. Geert Wilders ruikt sinds de val van Rutte IV regeringsmacht, maar zijn verkiezingsprogramma staat nog steeds vol fascistische retoriek. Zo wil hij islamitisch onderwijs, moskeeën en de Koran verbieden.

Voor VVD-leider Dilan Yesilgöz is dit geen reden om regeren met de PVV uit te sluiten. Dit maakt een kabinet gebaseerd op vluchtelingenhaat tot een reële mogelijkheid. In deze context is het belangrijk dat we zo links mogelijk stemmen.

Stemmen is ook niet alles

Echt goede opties zijn er echter niet. GroenLinks/PvdA heeft misschien een sterk profiel op klimaat, maar lijkt vol in te zetten op een regering met rechts en zette hiervoor al vluchtelingen en de Palestijnen in de kou. Op sociaaleconomisch terrein is de SP beter, maar dit is niet verbonden met een plan om overwinningen te boeken. Ook voert de partij een racistische campagne tegen arbeidsmigranten. De

Partij voor de Dieren op haar beurt ontwikkelde zich de afgelopen jaren steeds meer tot een bredere linkse partij, maar blijft geregeld steken in moralisme. BIJ1 is politiek vaak scherp, maar de interne partijcultuur maakt zijn toekomst onzeker.

Als er iets is waar links zich aan kan optrekken dan zijn het de sociale bewegingen. Met succesvolle acties van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen fossiele subsidies brak Extinction Rebellion het klimaatdebat open. En de aanval op Palestina bracht week na week duizenden mensen op de been. Deze demonstraties werden vaak aangevoerd door jonge migranten uit Palestina en Syrië. Er ontstaan voorzichtig ook meer dwarsverbanden tussen bewegingen.

De groei van sociale bewegingen is ontzettend belangrijk, omdat hier het verzet tegen een nieuw kabinet vandaan moet komen en dit de plek is waar links zich kan vernieuwen.