Overvloed voor de massa’s
Foto:Rocío Truchet
Het naar de marxistische revolutionair Rosa Luxemburg vernoemde tijdschrift is opgericht door bekende socialistisch-feministen, zoals co-auteur van Feminism for the 99% Nancy Fraser en auteur van How We Get Free Keeanga-Yamahtta Taylor. Lux richt zich op een breed internationaal publiek, maar legt sterke nadruk op de politiek in de Verenigde Staten. Lux heeft als doel het bieden van een tegengeluid aan liberaal feminisme.
Liberaal feminisme wil enkel meer vrouwen in de heersende klasse en vormt daarom geen echte dreiging voor de status quo. Lux ziet daarentegen de link tussen klasse en ideologie: de rijken dragen de meningen uit die hun belangen het meest dienen. Conservatieve ideeën over het gezin, een binair begrip van gender en normen van vrouwelijkheid worden bijvoorbeeld als instrumenten ingezet om de uitbuiting van huishoudelijke en gefeminiseerde arbeid te rechtvaardigen.
Lux is gestart vanuit de overtuiging dat er juist nu een ander geluid nodig is. Dit omdat de opeenstapelende crises van het kapitalisme extra hard aankomen bij vrouwen en andere onderdrukte groepen.
Theorie en praktijk
Het blad bevat theoretische stukken die dienen om de bewegingen van nu te relateren aan de bewegingen en theorie uit het verleden. Bijvoorbeeld over het idee van ‘champagne socialisme’ en het perspectief op een socialistische toekomst.
Socialisme betekent volgens de redactie van Lux niet alleen een remedie tegen de slechte aspecten van kapitalisme, maar in het geheel een andere, betere wereld. Dit biedt ruimte om luxe te begrijpen buiten het kader van de consumentenmaatschappij. Het doel is de democratisering van genot en schoonheid, en dat verklaart de keuze voor de titel Lux.
Ook bevat het blad een herpublicatie van een manifest over moederschap en abortus van Salario al Lavoro Domestico [Loon voor huishoudelijk werk], een Italiaanse feministische beweging uit de jaren zeventig. Dit manifest gaat over de noodzaak van vrij beschikbare anticonceptie, abortus en sociaaleconomische omstandigheden die nodig zijn om het krijgen en opvoeden van kinderen aantrekkelijk maken.
Naast de aansluiting met de geschiedenis van de socialistisch-feministische beweging biedt Lux ook hedendaagse analyses van de politieke conflicten die de 99% aangaan. Het blad is een schriftelijke uiting van de organiserende activiteit van socialistische feministen op straat: onze strijd voor klimaatrechtvaardigheid, woonrecht, vrije immigratie, de rechten van sekswerkers, en transrechten.
Zo bevat het eerste nummer een interview met een docent die heeft gestreden voor het sluiten van basisscholen tijdens de pandemie en een beschrijving uit de eerste hand van de beperkingen van sociaal activisme via non-profit organisaties.
Feminisme
In een redactioneel definieert Lux feminisme als de strijd tegen seksistische onderdrukking, waarbij het niet gaat over de identiteit van de feminist maar over diens handelen. Het doel is niet méér rijke vrouwen, maar het opheffen van de heersende klasse.
Toch houdt Lux vast aan de ideologische lijn die zij ‘identiteitspolitiek’ noemt. De vraag is hoe dit precies verschilt van liberale identiteitspolitiek. In een stuk dat nadrukkelijk aandacht besteedt aan dit verschil wordt het plunderen tijdens BLM-rellen vorige zomer verdedigd als radicaal anti-racistisch verzet tegen het economische systeem. De schrijvers stellen zich hiermee principieel op tegen privaat eigendom, ongeacht of het bezit is van een witte of een zwarte eigenaar. Dit soort stukken voegt de daad bij het woord, aangezien het blad zichzelf omschrijft als tegenstander van een liberale opvatting van identiteitspolitiek. Identiteit kan, volgens de redactie van Lux, juist dienen als beginpunt van socialistische strijd door ons in te doen zien dat andermans strijd ook die van onszelf is.
Socialistische eenheid
De artikelen in het tijdschrift geven rekenschap van de uiteenlopende vormen van onderdrukking die verschillende sociale groepen ervaren, zonder daarmee tot sektarische conclusies te komen. Dit wordt onderbouwd door het theoretische raamwerk van sociale reproductie. Sociale reproductie ziet de verbinding tussen care work – het betaalde én onbetaalde werk dat ervoor zorgt dat arbeiders hun arbeid kunnen leveren – en de bredere processen van uitbuiting en vervuiling in het kapitalisme.
In een artikel wordt beargumenteerd dat de eentonigheid en onderwaardering van huishoudelijk werk vergelijkbaar is met het ophalen en verwerken van vuilnis. Dit soort werk is allemaal ‘onderhoud’ van onze sociale en natuurlijke omgeving en is nodig om uitbuiting door middel van loonarbeid in stand te houden.
Zo wordt care work direct gerelateerd aan de kapitalistische wereldeconomie en onze leefomgeving. Zulke inzichten verbinden de feministische strijd met die van, bijvoorbeeld, mannelijke reinigingsmedewerkers of klimaatmigranten. Socialistisch-feminisme slaat zo een brug tussen verschillende groepen in de samenleving.
Al met al is Lux een krachtig voorbeeld van hoe de theorie en praktijk van anti-racisme, feminisme en socialisme elkaar versterken, in tegenstelling tot het sektarisme waar liberale identiteitspolitiek in vervalt.
De naam Lux refereert niet alleen aan Luxemburg, maar ook aan luxe: ‘we want it all.’ Daarmee levert het tijdschrift niet alleen een bijdrage als tegengeluid tegen liberaal feminisme, maar ook aan de socialistische beweging zelf. Lux spreekt zich uit voor een socialistische wereld waarin genot in overvloed bestaat en erkent de noodzaak van een wereld waarin iedereen niet alleen beschikt over brood op de plank, maar ook over rozen in de tuin.
Meer informatie is te vinden op de site van Lux: lux-magazine.com