Orkaan Idai: klimaatverandering treft mondiale zuiden als eerste

Foto: MODIS image captured by NASA’s Aqua satellite
De orkaan Idai heeft in Mozambique, Zimbabwe en Malawi gezorgd voor extreme overstromingen. Een half miljoen mensen werden dakloos en er vielen al ruim 750 doden. Noodhulp komt slecht op gang en het Rode Kruis voorziet een humanitaire ramp.
10 april 2019

Op 14 maart trok de orkaan Idai over Mozambique. In Zimbabwe en Malawi viel dagenlang een enorme hoeveelheid regen. Rivieren traden buiten hun oevers en dorpen aan de kust werden compleet weggevaagd. Een gebied van ruim 3000 vierkante kilometer is getroffen.

De gevolgen zijn catastrofaal. Ruim 750 mensen kwamen tot nu toe om het leven en er wordt gevreesd dat het dodental nog verder zal oplopen. Naar schatting een half miljoen mensen zijn dakloos geraakt en de binnenlanden ingevlucht. Het vervuilde water kan leiden tot de uitbraak van ernstige ziektes zoals cholera en de malariamug verspreidt zich snel.

Noodhulp

De lokale regeringen hebben te weinig financiële armslag om direct voldoende hulpmiddelen te leveren. Hierdoor is de noodhulp afhankelijk van de beperkte middelen van hulporganisaties.

Volgens het Rode Kruis is dit verre van genoeg. Bovendien kunnen de hulporganisaties de ondergelopen gebieden niet bereiken waardoor slachtoffers hun toevlucht moesten zoeken in bomen of op daken en een week lang op hulp en voedsel moesten wachten.

In de zwaargetroffen havenstad Beira in Mozambique kon met geld van de Wereldbank maar in de helft van de stad een drainagesysteem worden aangelegd. Het was ‘te kostbaar’ om dit voor de hele stad te doen.

Het is schandalig dat het westen geen serieus werk maakt van de noodhulp (en straks waarschijnlijk de wederopbouw). Terwijl westerse bedrijven zoal Shell en Exxon op dezelfde grond boren naar fossiele brandstoffen en miljarden winst maken, zijn de mensen die daar wonen blijkbaar niet van belang.

Deze ramp is een schrijnend voorbeeld van hoe kwetsbaren in het mondiale zuiden als eerste getroffen worden door klimaatverandering. En dit is nog maar het begin. Onderzoeken van de Verenigde Naties tonen aan dat als gevolg van de opwarming van de aarde stormen zoals Idai vaker zullen voorkomen en de droogte in Oost-Afrika zal toenemen.

Deze Afrikaanse landen hebben niet de middelen om de bevolking te beschermen tegen dit soort rampen. Niet in de laatste plaats door de gevolgen van westers kolonialisme en economische overheersing, waardoor deze landen economisch afhankelijk zijn gebleven van het westen. Europese banken als Credit Suisse hebben geparasiteerd op de armoede in Afrika en een land als Mozambique in een schuldencrisis gestort.

Vluchtelingen

Vluchten voor klimaatverandering is een realiteit geworden. Maar vluchtelingen zijn steeds minder welkom in het westen en wie probeert Fort Europa binnen te komen riskeert alsnog zijn of haar leven.

De wereldwijde klimaatprotesten van scholieren en jongeren die ontmanteling van de fossiele industrie eisen zijn van cruciaal belang. Concrete eisen zouden ook moeten zijn: alle grenzen open voor vluchtelingen, westerse bedrijven moeten betalen voor wederopbouw en schulden aan Europa moeten per direct worden kwijtgescholden.