Organisatie: Een partij nodig
Door Maina van der Zwan
Samen staan we sterk. Dat is de lijfspreuk die eeuwen strijd hebben overgeleverd. Dat je je moet organiseren om de wereld te veranderen is een logische gedachte. We hebben in Nederland grote vakbonden, politieke partijen en een scala aan organisaties die een rol hebben gespeeld in de opkomst van de beweging.
Van buitenaf bezien kan de opkomst van sociale bewegingen spontaan lijken. In werkelijkheid vraagt elke stap van de beweging om initiatief en politieke keuzes. Die keuzes worden soms buiten ons zicht gemaakt, door de duizenden anonieme individuen die samen de beweging vormen.
Mensen organiseren zich in (in)formele groepen op basis van hun politieke ideeën. De manier waarop ze dit doen is ook een politieke kwestie. Voor socialisten is het overkoepelende vraagstuk van hervorming of revolutie bepalend voor hoe ze zich organiseren.
De manier waarop reformistische partijen zoals de PvdA en de SP zich organiseren komt voort uit hun parlementaire strategie. Uiteindelijk is hun doel een maximaal aantal kiezers bereiken en het aantal zetels vergroten. Dit bepaalt de thema’s waarop ze actief zijn (niet je vingers branden aan ‘gevoelige’ onderwerpen!) en wie er lid mogen worden. Dat is iedereen die contributie wil betalen. Zo nemen ze in grote mate alle ideeën, tradities en niveaus van bewustzijn van de hele arbeidersklasse op in hun organisatie. Hierdoor weerspiegelt de politieke organisatie de heersende ideeën van de maatschappij.
Reformisten willen dan ook nog eens de grillen van het systeem bevechten via de instituten die historisch zijn ontstaan om het systeem te behouden. Reformistische partijen kunnen wat naar links of wat naar rechts gaan, maar deze fundamentele tegenstelling kunnen ze niet opheffen.
Revolutionair
Revolutionairen organiseren zich op een fundamenteel andere manier. Socialisme van onderaf is het uitgangspunt. Een partij van de meest bewuste en strijdbare activisten is het middel. Een van de grootste misvattingen over zo’n partij is dat het iets zou zijn dat van buitenaf aan de arbeidersklasse wordt opgelegd. Het beeld rijst op van een groepje ideologen die op de meest ondemocratische manier hun wil aan de arbeidersbeweging opleggen.
In feite houdt de revolutionaire partij precies het tegenovergestelde in. We leven in een kapitalistische maatschappij en we krijgen dagelijks ideeën mee die ons vertellen wat er wel en niet mogelijk is. Ideeën die ons verdelen en zwak houden worden versterkt door de media, de parlementaire politiek en onze bazen. Revolutionair bewustzijn valt niet simpelweg op te leggen. Dat wordt verkregen door eigen ervaring in strijd. Revolutionairen willen dat proces versnellen, willen de woede die er is kanaliseren tegen het systeem als geheel in plaats van wat er nu vaak gebeurt: tegen andere onderdrukten. Er is op elke werkvloer wel een minderheid die precies dat doet, die klassenbewust is en zelfverzekerd opkomt voor de collega’s. De revolutionaire partij is het middel om die minderheid te verenigen in een efficiënte strijdorganisatie. Niet om een minderheid te blijven, maar om de strijdbaarheid en het zelfvertrouwen van de meerderheid te vergroten.
De ideeën waarmee we dat doen zijn niet uit de lucht komen vallen. We staan op de schouders van reuzen en baseren ons op eeuwen ervaring in klassenstrijd. Die bagage willen we integreren in de strijd van vandaag. De krant die je nu leest is daar een middel voor. Maar de juiste argumenten zijn niet genoeg. De vraag is hoeveel mensen ze keer op keer in de praktijk brengen. Massale bewegingen kunnen spontaan opkomen, maar er is geen garantie voor succes. Revolutionairen moeten juist nu hun krachten bundelen om te zorgen dat de beweging op straat nog massaler wordt en dat woede tegen alles waar dit kabinet voor staat gericht wordt tegen de staat.