Oost-Europese arbeidsmigranten: het uitzendbureau als je malafide huisbaas

In Nederland zijn 838.000 Oost-Europese arbeidsmigranten werkzaam. Achter dit verrassend hoge aantal schuilt een duister verdienmodel van uitbuiting en erbarmelijke huisvesting, gerund door uitzendbureaus die misbruik maken van achterhaalde wetgeving. De FNV heeft eerder dit jaar een campagne gelanceerd om een einde te maken aan malafide praktijken van de uitzendbranche.

Naar schatting van het CBS werken en wonen in Nederland 838.000 Oost-Europese arbeidsmigranten. Velen van hen werken op afgelegen locaties in distributiecentra, handel, de bouwsector en de landbouw. De arbeidsmigranten werken voornamelijk via uitzendbureaus die niet niet alleen werk, maar ook huisvesting aanbieden. Die huisvesting vindt vaak plaats op goedkope vakantieparken die zich op moeilijk bereikbare locaties bevinden. De combinatie van een prangende woningnood en sociale isolatie zorgt ervoor dat het uitzendbureau een buitensporige hoeveelheid macht weet uit te oefenen over ieder

aspect van het leven van de arbeidsmigrant, waarbij de arbeider gereduceerd wordt tot winstobject in een even ingenieus als duister verdienmodel. Niet alleen kleine malafide bureautjes maken zich hier schuldig aan, ook Otto Workforce, Randstad, Tempo-Team, Covebo en nog vele andere grote jongens verdienen miljoenen over de ruggen van arbeidsmigranten.

Angstcultuur

Zo komen we situaties tegen waarin twee mensen een kamer delen van nog geen viereneenhalve vierkante meter, we zien bungalows waar de muren dichtgroeien van de schimmel, het plafond door ogenschijnlijk meerdere lekkages naar beneden komt, matrassen blauw zien van de schimmel, kamers waar je huisgenoten doorheen moeten om bij de badkamer te komen en beheerders die je kamer binnenkomen terwijl je ligt te slapen om foto’s van je kamer te maken. Is die niet netjes genoeg? Dan krijg je een gele kaart. Twee gele kaarten en je staat op straat. Zonder werk, want je huisbaas is tevens je werkgever. Een volledig gebrek aan privacy en een angstcultuur maken het mogelijk dat arbeiders in mensonwaardige omstandigheden leven.

De prijs voor een bed is steevast hetzelfde – 100 euro per week. Een kleine aftandse bungalow waar vier mensen in verblijven, levert op deze manier een slordige 1700 euro per maand op, die wordt ingehouden op het loon. Daarbij worden kapitalen verdiend aan secundaire diensten die niet optioneel zijn – een pen met een borg van een euro of een fiets die je verplicht moet huren voor 30 euro per maand.

De FNV heeft eerder dit jaar onder leiding van Bart Plaatje een campagne gelanceerd die zich ten doel stelt het wettelijk onmogelijk te maken dat de werkgever je huisbaas is. Op deze manier wordt de absolute macht, die door het uitzendbureau op de arbeider wordt uitgeoefend, gebroken.

De campagne kaart samen met arbeiders de misstanden aan bij burgemeesters van wegkijkende gemeentes, die de vergunningen voor de woonlocaties ondertekenen. Er wordt gewerkt aan een strategie om de campagne op een hoger plan te tillen, waarbij meerdere partijen samengebracht worden.

Hierbij zal de nadruk blijven liggen op een campagne die solidair is met arbeidsmigranten en hen een podium biedt om zichtbaarheid op te eisen. De campagne schaart zich achter de officiële lijn van de FNV van gelijke beloning voor gelijk werk, waarbij migratiebeperking geen oplossingsrichting is. Bart Plaatje voegt hier aan toe: ‘Internationalisme is een onmiskenbaar onderdeel van het socialisme. Als de arbeid zich verplaatst dan mag de arbeider zich ook verplaatsen.’

Arne Gorter is als organizer werkzaam binnen de FNV-campagne Kwestie van Beschaving.