Onvoorwaardelijke, maar kritische steun voor het Palestijnse verzet
Benjamin Netanyahu stelde meerdere malen, zoals tijdens het bezoek van Mark Rutte, dat Hamas nog erger is dan de terreurgroep ISIS. Deze vergelijking slaat kant noch wal: ISIS is een tot in de kern reactionaire groep terwijl de Palestijnen, en daarmee ook Hamas, een volkomen legitieme dekoloniale vrijheidsstrijd voeren.
Bezetting leidt tot verzet
De Israëlische staat is een vestigingskoloniale staat. Dit is een vorm van kolonialisme waarin de oorspronkelijke bewoners worden vervangen door kolonisten. De geboorte van de staat Israël ging gepaard met de etnische zuivering van de Palestijnen.
De mensen die zijn gevlucht voor dit geweld kwamen terecht op tal van plekken, waaronder Gaza. Sinds de geboorte van Israël gaat de etnische zuivering van de Palestijnen nog steeds door, ook na de concessies die gedaan zijn door Palestijnse leiders. Dat het verzet nu deze vormen aanneemt, is compleet te wijten aan de onmenselijke omstandigheden waarin Palestijnen in Gaza leven: een gebied dat sinds 2006 hermetisch is afgesloten en dat door meerdere instanties als onleefbaar is aangemerkt. De roep om in vrijheid te leven is te groot om te stoppen de bezetter te bevechten.
Er is veel kritiek op het geweld dat Hamas heeft toegepast. Opstanden tegen koloniale overheersing zijn echter inherent gewelddadig, want geweld is een centraal onderdeel van imperialisme en kolonialisme. Het verzet van de Palestijnen tegen de racistische Israëlische terreurstaat is daarom gerechtvaardigd. Alle doden, verschrikkingen en vernietigingen zijn het product van de gewelddadige Israëlische bezetting en onteigening. Zoals Nelson Mandela het stelde: ‘Het is de onderdrukker die de aard van de strijd definieert, en de onderdrukten kunnen vaak niet anders dan methoden gebruiken die een afspiegeling zijn van die van de onderdrukker’.
Daarnaast heeft het Israëlische regime alle vormen van geweldloos verzet, zoals de BDS-beweging en de grote mars van terugkeer in 2018, onmogelijk gemaakt. Dat er nu gekozen wordt voor gewapend verzet, is mede te wijten aan Israël zelf.
Hamas
Hamas geniet onder de Palestijnse gemeenschap brede steun, niet primair vanwege diens islamitische principes, maar vanwege zijn positie als meest onverschrokken strijder tegen de bezetter. De Palestijnse politieke beweging Fatah sloot in 1993 een ‘akkoord van principes’ af met Israël. Dit stelde Yasser Arafat en zijn volgers in staat om een bestuursapparaat onder de gratie van Israël op te zetten. Het akkoord werd in eerste instantie met enthousiasme door Palestijnen ontvangen en betekende het einde van de Eerste Intifada (1987-1993).
Er was hoop gevestigd op de verdere onderhandelingen, maar het werd snel duidelijk dat Israël nooit met een akkoord zou komen waar Fatah zich achter zou kunnen scharen. Tegelijkertijd bleven de nederzettingen zich uitbreiden. Toen Hamas onmiddellijk na het einde van de Eerste Intifada militaire actie begon tegen het bezettingsleger, verwierf het een reputatie als partij met ruggengraat die zich niet liet coöpteren en won het in 2006 de verkiezingen in Gaza. Dit terwijl Fatah en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) vandaag de dag nog bijna alleen als verlengstuk van de Israëlische staat optreden.
In 2014 vertaalden we een artikel van Egyptische socialisten over Hamas. Zij schreven hierin: ‘Wij beschouwen Hamas als een verzetsbeweging tegen het zionisme en imperialisme. Vanuit dit perspectief steunen we Hamas onvoorwaardelijk wanneer het gewapend of ongewapend in gevecht raakt met Israël. Omdat het de zionistische staat verzwakt en de Arabische regimes en de Verenigde Staten angst aanjaagt. Daarmee wordt het potentieel voor de klassenstrijd in de Arabische staten tegen het imperialistische systeem versterkt.’
Deze analyse heeft zich de afgelopen weken bewezen. In de hele regio gaan mensen massaal de straat op. Dezelfde regimes die zich door Israël en Amerikaanse handelsverdragen lieten verleiden tot normalisering van de relaties met de apartheidsstaat staan nu onder grote druk.
Onvoorwaardelijk, maar kritisch
Omdat Hamas zich dus in essentie verzet tegen de bezetting en het zionisme, steunen wij de beweging onvoorwaardelijk in haar strijd tegen de staat Israël. Wij zien echter in dat Hamas op zichzelf niet het koloniale project omver kan werpen. Onze houding is dan ook samen te vatten als ‘onvoorwaardelijk, maar kritisch’.
Eenzelfde houding hadden we ten opzichte van de Ierse onafhankelijkheidsbeweging in 1972. Zoals de Engelse marxisten Duncan Hallas en Jim Higgins het stelden: ‘Onvoorwaardelijke, maar kritische steun voor iedereen, inclusief de beide IRA’s, die het imperialisme in Ierland bestrijden. Met onvoorwaardelijk bedoelen we steun, ongeacht onze kritiek op het leiderschap en de tactieken die ze gebruiken.
Met kritisch bedoelen we dat we geen illusies scheppen en dat de strijd uiteindelijk enkel kan worden gewonnen door de overwinning van de arbeidersklasse die strijdt voor een programma van zowel sociale als nationale bevrijding.’ De strijd van de Palestijnen is zoals gezegd een volkomen legitieme dekoloniale vrijheidsstrijd en het is niet aan ons om te oordelen over welke tactieken zij gebruiken.
Wij staan niettemin kritisch tegenover de strategie van Hamas omdat wij als revolutionair socialisten geloven dat macht van onderop moet worden opgebouwd. Hamas heeft echter de focus gericht op samenwerking met (sommige) Arabische regimes. De leiders hiervan zijn reactionair en onderdrukken de eigen bevolking en werken bovendien, als het ze uitkomt, samen met Israël.
Als de vrijheidsstrijd in Palestina oplaait, heeft dit ook een effect op de klassenstrijd in landen in de regio. Hiervoor zijn deze leiders doodsbang en zij zullen verzet de kop proberen in te drukken als dat aanwakkert in eigen land.
Solidariteit
Een strategie die gericht is op toenadering tot dictatoriale machthebbers zal Palestina niet bevrijden. In plaats daarvan moet solidariteit opgebouwd worden met de strijd van de mensen in de regio die ook een belang hebben bij het verdrijven van het imperialisme en zionisme. In de laatste weken gaan Palestijnen massaal de straat op in de Westelijke Jordaanoever tegen de laffe opstelling van de Palestijnse Autoriteit: deze doet niets om de etnische zuivering van de Westbank te stoppen. Ook in Egypte, Saudi-Arabië, en iets verderop in Marokko werden er gigantische protesten georganiseerd.
De enige basis voor een duurzame vrede is een einde aan het koloniale project van Israël en de vestiging van een ongedeelde democratische staat waarin Joden en Palestijnen samen kunnen leven. De Palestijnen moeten deze strijd leiden, maar deze kan alleen slagen met internationale solidariteit. De werkende klasse in de regio moet dus massaal in verzet komen. Tegelijkertijd leert de Arabische Revolutie ons dat het cruciaal is dat activisten in het Westen het voeden van de oorlogsmachine moeten stoppen, want anders zal de contrarevolutie bloedig zijn.
Alleen met internationale solidariteit kunnen we het koloniale project van Israël doen wankelen. Zoals een befaamde leus het goed samenvat: ‘de weg naar Al-Quds gaat door Cairo’.