Ontsnapping naar een beter bestaan
Door Hakima Aouragh
Adil kan niet wachten om te vertrekken naar Malmö in Zweden. Hij werpt dagelijks een blik op een ansichtkaart die zijn oom stuurde en droomt weg. Adil kan niet langer aanzien hoe zijn moeder mishandeld wordt door zijn alcoholverslaafde stiefvader. Hij droomt ervan om, eenmaal zelf in Malmö, zijn moeder uit de ellende te redden door haar te laten overkomen. Om zijn droom te verwezenlijken heeft Adil 5000 euro nodig. Hij heeft er alles voor over het geld bij elkaar te krijgen.
Karim probeert geld te verdienen door de straatverkoop van sigaretten. Het gaat de twee kinderen die hij daarvoor inzet niet al te gemakkelijk af omdat de politie op hen loert. Adil probeert Karim over te halen samen met hem Casablanca te verlaten. Voor Karim is dat geen optie omdat hij zich verantwoordelijk voelt voor de rest van het gezin.
Wanneer de gestoorde Zrirek de twee vrienden een klus aanbiedt waarmee ze in één klap veel geld kunnen verdienen, komt Malmö wat dichterbij. Maar Karim wil eigenlijk niks met Zrirek te maken hebben. Hij gaat naar de visfabriek waar zijn vader zich jarenlang letterlijk kapot heeft gewerkt. Karim draait een dag mee in de fabriek en ziet hoe de oude arbeiders verkrampen van de pijn. Als hij aan het einde van de dag zijn loon van 50 dirham (4,50 euro) in ontvangst komt nemen, denkt hij dat er sprake is van een vergissing.
Eén van de meest krachtige scènes is die waarin Karim de baas uitmaakt voor slavendrijver, de 50 dirham terugstopt in het zakje van zijn colbert en toevoegt: Voor de hammam (badhuis), om je gorigheid mee af te spoelen.’ Karim realiseert zich hoe zijn vader dertig jaar lang uitgebuit is. In een aangrijpende scène zit Karim naast zijn trillende vader en vraagt hem hoe hij het zo lang heeft kunnen volhouden bij die bloedzuiger van een baas.
Het was bijzonder deze film juist in Marokko te zien, waar het een grote hit is. Er lijken steeds vaker gewaagde films langs het ‘goedkeuringsstempel’ van de overheid te glippen. Zoals eerder in Ali Zaoua (Nabil Ayouch, 2000) passeren controversiële onderwerpen de revue of worden taboes doorbroken. Regisseur en scenarioschrijver Nour-Edinne Lakhmari verfilmt in Casanegra wat voor velen in Marokko dagelijkse realiteit is. De werkloosheidscijfers zijn hoog, met name onder jongeren.
De droom van Adil representeert de hoop van perspectiefloze jongeren die er alles voor over hebben om de oceaan in gammele bootjes over te steken op zoek naar een beter bestaan. En velen hebben deze droom met hun leven moeten betalen, voor altijd door de zee opgeslokt of aangespoeld op de stranden van vakantie vierende Europeanen.